Trong những năm gần đây có rất nhiều diện tích trồng khoai mỳ bị nhiễm bệnh virus khảm lá, bệnh có xu hướng lây lan rất nhanh, khó kiểm soát. Năm 2018 - 2019, hầu hết các tỉnh có diện tích trồng khoai mỳ đều bị nhiễm virus khảm vàng lá. Đặc biệt trong năm 2019, một số diện tích khoai mỳ mới trồng đã bị nhiễm virus từ rất sớm(chỉ 15-25 ngày đã bị nhiễm) khiến cho rất nhiều địa phương tỏ ra lúng túng trong công tác phòng, quản lý dịch bệnh trên khoai mỳ. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời tình trạng nhiễm bệnh và lây lan virus sẽ diễn tiến rất nhanh - khó kiểm soát hơn, diện tích khoai mỳ nhiễm bệnh ngày một tăng.

Nguyên nhân, triệu chứng, đặc điểm phát sinh phát triển và giải pháp phòng trị bệnh khảm lá virus trên cây khoai mỳ

1.Nguyên nhân gây bệnh khảm lá virus khoai mỳ

Bệnh khảm lá khoai mì do virus có tên khoa học là Sri Lanka Cassava Mosaic Virus (Begomovirus: Geminiviridae) gây ra, viết tắt là SLCMV. Bệnh lây lan và phát triển mạnh trong điều kiện có côn trùng chích hút đặc biệt là bọ phấn trắng do đó cần thường xuyên quản lý phòng trị các nhóm côn trùng chích hút (bọ phấn trắng chích hút từ cây mang mầm bệnh virus sau đó chích sang cây khỏe sau 5-10 ngày bệnh biểu hiện rõ triệu chứng).

2.Triệu chứng, đặc điểm phát sinh phát triển của bệnh khảm lá virus trên cây khoai mỳ

Triệu chứng điển hình của bệnh virus khảm khoai mỳ là phần đỉnh sinh trưởng (đỉnh ngọn) các lá non có biểu hiện khảm vàng loang lổ, lá xoăn, cong queo, đôi khi thấy lá dày lên, lá hầu hết bị biến dạng, cây còi cọc chậm sinh trưởng phát triển. Bệnh có thể lan xuống các lá bánh tẻ phía dưới tuy nhiên chủ yếu tập trung gây hại ở phần đỉnh ngọn cây (do côn trùng tập trung chích hút vào phần đỉnh ngọn, mầm chồi còn non).

Hình ảnh triệu chứng bệnh khảm virus trên cây khoai mỳ

Phương thức lây truyền bệnh: Bệnh virus khảm lá khoai mỳ thường lây truyền qua hom giống, qua côn trùng chích hút (bọ phấn trắng).

Bệnh virus khảm khoai mỳ lan truyền qua hom giống như thế nào ?

Virus khảm lá khoai mỳ có thể tồn tại trên hom giống từ vài tháng đến cả năm. Do đó khi chúng ta lấy hom nhân giống từ những cây nhiễm virus khảm ở vụ trước trồng cho vụ sau thì virus có thể nhân lên và lây nhiễm ngay khi mầm chồi mới hình thành. Điều này giải thích tại sao nhiều diện tích khoai mỳ mới chỉ trồng được 10-15 ngày đã nhiễm virus trên những chồi non mới nhú ra (5-10cm). Do đó trước khi trồng bà con cần xử lý hom giống bằng các chế phẩm chuyên dùng diệt, ức chế sự nhân lên của virus khảm.

Bệnh virus khảm khoai mỳ lan truyền qua côn trùng chích hút như thế nào?

Virus khảm lây truyền từ cây bị bệnh sang cây khỏe thông qua hoạt động chích hút của côn trùng đặc biệt là bọ phấn trắng (Bemisia tabaci Genn.). Bọ phấn trắng thường có xu hướng chích hút trên các bộ phận còn non của cây do đó chúng lan truyền virus rất nhanh từ cây nhiễm bệnh sang cây khỏe, chỉ sau 4-6 ngày triệu chứng virus sẽ biểu hiện xoăn, khảm lá.

3.Giải pháp phòng trị bệnh virus khảm lá trên cây khoai mỳ

3.1 Các biện pháp phòng bệnh virus khảm lá trên khoai mỳ

+ Chọn giống kháng bệnh, sạch bệnh. Một số diện tích trồng khoai Mỳ tại Gia Lai, Kon Tum, Bình Phước bị nhiễm virus từ rất sớm, điều đó chứng tỏ hom giống nhiều khả năng đã bị nhiễm virus từ trước đó. Chính vì vậy trước khi trồng bà con nên xử lý hom giống bằng các chế phẩm đặc trị, tiêu diệt virus (xử lý hom giống trước khi trồng đại trà). Cụ thể: Dùng 500ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 500ml nano Đồng oxyclorua pha với 150-200 lít nước ngâm xử lý hom giống trong thời gian 20-30 phút (trước khi trồng). Hoặc cũng có thể xếp hom tập trung vào một chỗ Dùng 500ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 500ml nano Đồng oxyclorua pha với 100 lít nước phun ẩm đều lên toàn bộ thân hom sao cho hỗn dịch nano tiếp xúc đều với thân hom(các hạt nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua sẽ tiêu diệt, ức chế sự phát triển của virus gây bệnh tồn lưu trên hom giống – tránh lan truyền bệnh virus qua hom giống).

+ Luân canh cây trồng, không trồng liên tiếp cây khoai mỳ với các nhóm cây họ cà và họ bầu bí (do có cùng ký chủ là bọ phấn trắng và một số loài côn trùng chích hút).

+ Chủ động phòng trừ, tiêu diệt các nhóm côn trùng chích hút.

+ Thường xuyên kiểm tra, phát hiện sớm bệnh, loại bỏ cây bị bệnh nặng, có biện pháp ngăn chặn phát tán và lây lan virus.

Ngoài ra sau khi trồng 5-10 ngày, bà con nên dùng 500ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super kết hợp 500ml nano đồng oxyclorua pha 200-250 lít nước phun đều toàn bộ thân hom, thân lá, chồi non. Định kỳ 7-10 ngày phun một lần. Chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua có tác dụng tiêu diệt và ức chế - kìm hãm sự phát triển và xâm nhiễm của virus vào bên trong thân lá, chồi non.

Bón phân cân đối, đầy đủ, sau khi trồng 10-15 ngày dùng 500ml chế phẩm nano AKH super plus pha 300-400 lít nước phun đều thân lá, định kỳ 10-15 ngày/lần.

3.2 Giải pháp đặc trị bệnh virus khảm lá trên khoai mỳ (cây đã có triệu chứng bệnh virus khảm)

Khi cây bị nhiễm bệnh, cây đã biểu hiện bệnh ra bên ngoài (lá dị dạng, xoăn lá thể khảm) bà con cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

Thứ nhất: Diệt môi giới truyền bệnh (côn trùng chích hút đặc biệt là bọ phấn trắng bằng thuốc đặc trị, nên thay thuốc qua các lần phun).

Thứ hai: Nhổ bỏ các cây bị nhiễm bệnh nặng, đem tiêu hủy độc lập.

Thứ ba: Hạn chế bón phân và tưới nước (tất nhiên cần phải duy trì độ ẩm cho cây sinh trưởng ở mức độ phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng của cây).

Thứ tư(quan trọng): Sử dụng chế phẩm nano Bạc Đồng Super, nano Đồng oxyclorua phun đặc trị virus, tiêu diệt virus triệt để, ngăn chặn lây lan thành dịch, khoanh vùng dịch, ức chế sự nhân lên của virus. Các hạt nano bạc đồng dạng hợp kim khi phối hợp với nano đồng oxyclorua sẽ tạo nên sức mạnh cộng hưởng tiêu diệt virus, ức chế quá trình nhân lên của virus do đó dễ dàng kiểm soát bệnh, tránh lây lan thành dịch bệnh trên diện tích lớn.

Cụ thể như sau: Dùng 500-800ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super (nồng độ 2500ppm) kết hợp 500ml nano Đồng oxyclorua (nồng độ 29.000ppm) pha 150-200 lít nước phun đều toàn bộ thân lá, hom gốc. Phun liên tiếp 2-4 lần, mỗi lần cách nhau từ 3-6 ngày (tùy điều kiện thời tiết). Sau khi kiểm soát được bệnh (không thấy lây lan), bà con nên phun phòng bệnh như hướng dẫn ở phần 3.1 (hạn chế tái nhiễm bệnh).

Phục hồi cây sau khi nhiễm bệnh, chống tái nhiễm, thúc đẩy cây sinh trưởng phát triển mạnh, thân mập, lá xanh dày tự nhiên: Dùng 500ml chế phẩm nano AKH super plus kết hợp 500ml nano Silic.Kẽm (SiO2.Zn) pha với 300 lít nước phun đều thân lá, định kỳ 7-10 ngày/lần.

Tại sao chế phẩm nano bạc đồng super, nano đồng oxyclorua có thể tiêu diệt virus, kiểm soát bệnh virus khảm trên khoai mỳ ?

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại chế phẩm nano được sử dụng như là một dạng thuốc BVTV (diệt nấm khuẩn bệnh). Có thể kể đến như nano Bạc, nano Đồng do sự phổ biến của chúng, được nhiều người biết đến. Tuy nhiên cần phân biệt nano Bạc và Nano Đồng Đơn khác với nano hợp kim bạc đồng. Nano hợp kim bạc đồng gọi tắt là nano bạc đồng. Vậy nano Bạc Đồng là gì ?

Nano Bạc Đồng có 2 loại: nano Bạc Đồng Super và nano Bạc Đồng plus

Nano Bạc Đồng bao gồm các hạt nano hợp kim giữa bạc và đồng (Ag-Cu) phân bố đều trong các chất biến tính bề mặt, có tác dụng diệt nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh trên cây trồng, vật nuôi nói chung. Đặc trưng cơ bản của dung dịch nano hợp kim Ag-Cu này là chúng có khả năng tiêu diệt đồng thời nấm khuẩn, ức chế sự phát triển virus gây bệnh, không bị kháng thuốc, quen thuốc như các thuốc hóa học truyền thống. Đặc biệt khi kết hợp sử dụng nano hợp kim bạc đồng với nano đồng oxyclorua chúng sẽ tạo nên sức mạnh diệt nấm, khuẩn, virus cộng hưởng và toàn diện (tức là mạnh hơn nhiều lần khi dùng kết hợp 2 loại hạt nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua). Có được điều này là do nano Đồng oxyclorua trong môi trường tự nhiên có khả năng sinh ra Oxy nguyên tử và Clo nguyên tử siêu hoạt tính. Oxy và Clo nguyên tử có tính oxy hóa cực mạnh chúng sẽ làm tổn thương bề mặt ngoài bào tử nấm, tổn thương cấu trúc màng tế bào vi khuẩn qua đó tạo điều kiện thuận lợi nhất để các hạt nano Bạc Đồng xâm nhập và xuyên qua màng vào bên trong cấu trúc của tế bào vi khuẩn. Khi xâm nhập vào nội bào các hạt nano bạc đồng ức chế quá trình nhân đôi ADN hoặc ARN của virus, làm thay đổi cấu trúc di truyền của tế bào nấm khuẩn gây bệnh đồng thời vô hiệu hóa các enzym quan trọng, phá vỡ cân bằng áp suất thẩm thấu và làm cho vi khuẩn (hoặc virus) không tạo ra được năng lượng duy trì sức sống. Vì thế mà vi khuẩn, nấm, virus sẽ bị tiêu diệt trong thời gian ngắn nhất, không cho chúng có cơ hội lây lan và phát triển thành dịch bệnh gây hại cây trồng trên diện rộng. Theo nhiều nghiên cứu gần đây của Trung tâm phát triển nông nghiệp công nghệ cao Nanotech, chính vì sự kết hợp giữa các hạt nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua đã tạo nên tính đa dạng, có nhiều cơ chế, nhiều cách thức tấn công nấm khuẩn, virus cho nên hầu như vi khuẩn, virus không có cơ hội kháng thuốc, vì vậy mà bà con có thể sử dụng nhiều lần mà không cần thay thuốc.

Do vậy có thể nói sự kết hợp giữa nano bạc đồng hợp kim và nano đồng oxyclorua sẽ tạo ra tính "cộng hưởng" vô cùng lớn, tạo nên sức mạnh diệt nấm khuẩn, virus gây bệnh toàn diện và triệt để hơn.

Lưu ý: Để các hạt nano Bạc Đồng, nano Đồng oxyclorua có khả năng tiêu diệt virus cực mạnh, chống kháng thuốc tốt bà con cần sử dụng nồng độ thích hợp. Nếu nồng độ quá thấp sẽ không có tác dụng mạnh lên virus gây bệnh. Nano Bạc đồng plus (1600ppm) thường được sử dụng diệt nấm khuẩn, phòng bệnh tổng hợp chủ động. Tuy nhiên để tiêu diệt virus triệt để, chống tái nhiễm cần phải sử dụng nano Bạc Đồng Super nồng độ cao (2.500-3.000ppm) kết hợp với nano Đồng Oxyclorua nồng độ 29.000-30.000ppm. Không chỉ riêng bệnh khảm lá virus khoai mỳ mà với sự kết hợp giữa nano Bạc Đồng Super và Nano Đồng Oxyclorua có thể tiêu diệt và ức chế được các chủng virus gây bệnh trên các đối tượng cây trồng khác như: khảm lá virus cà chua, ớt; bệnh virus phấn trắng chanh dây; bệnh vàng lá gân xanh trên cây có múi, bệnh khảm vàng lá đu đủ...

TỰU CHUNG LẠI Chế phẩm nano Đồng oxyclorua và nano Bạc đồng có khả năng tiêu diệt nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh trên cây trồng và đất canh tác. Sự kết hợp giữa chế phẩm nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua tạo nên khả năng Phòng và Trị bệnh toàn diện - hiệu quả do chúng có phổ diệt nấm khuẩn gây bệnh trên các nhóm cây trồng là rất rộng tức là có thể phòng trị được nhiều loại bệnh khác nhau trên các nhóm đối tượng cây trồng như: Bệnh ghẻ sẹo, bệnh loét cam, bệnh Greening, bệnh vàng lá thối rễ, bệnh gỉ sắt mắt cua và bệnh xì gôm chảy nhựa mủ gốc thân trên cây có múi (cam, bưởi, chanh); Bệnh đốm trắng thanh long (nấm tắc kè), bệnh thối cành do nấm, bệnh thán thư; Bệnh đốm dầu (bã trầu), đốm xám do nấm, bệnh virus phấn trắng trên cây chanh dây, bệnh virus khảm khoai mỳ, bệnh đốm lá do nấm vi khuẩn, bệnh thối nhũn thân trên hoa lan, bệnh đốm dọc vi khuẩn hoa cúc; Bệnh chết nhanh chết chậm trên cây tiêu, bệnh tiêu điên, bệnh gỉ sắt, nấm hồng trên cà phê - cao su. Và một số nhóm bệnh phổ biến khác như bệnh đốm lá, bệnh héo xanh vi khuẩn, bệnh lở cổ rễ, bệnh thán thư, bệnh sương mai, bệnh nấm phấn trắng trên họ bầu bí, bệnh đốm vòng đu đủ và cải bắp, bệnh đạo ôn - bệnh khô vằn trên lúa ngô, bệnh khảm lá xoăn ngọn do virus trên cà chua, đu đủ, khoai mỳ (sắn), chanh dây,…

Chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua thể hiện khả năng diệt nấm khuẩn mạnh-vượt trội và chủ động hơn so với các thuốc BVTV truyền thống. Các hạt nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua có khả năng “nắm bắt” các tế bào vi khuẩn bằng lực hút tĩnh điện. Do vậy khi chúng ở khoảng cách đủ gần các các hạt nano bạc đồng sẽ giải phóng ra các ion mang điện tích dương và chúng dễ dàng bám hút lên các tế bào vi khuẩn, nấm bằng lực hút tĩnh điện và tiêu diệt chúng trong thời gian ngắn. Như vậy rõ ràng các hạt nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua có khả năng chủ động tiêu diệt vi khuẩn và nấm theo cơ chế đặc thù mà các thuốc bảo vệ thực vật truyền thống không có được điều này.

Nano Đồng oxyclorua và nano bạc đồng là dòng sản phẩm sạch không độc hại, không bị bay hơi, khi sử dụng không có mùi sốc khó chịu như các loại thuốc BVTV hóa học độc hại truyền thống (không gây ô nhiễm môi trường), không tồn lưu(dư) các chất hóa học độc hại trên rau, củ, quả sau thu hoạch. Do đó khi sử dụng không cần bảo hộ lao động, không cần cách ly. Khi sử dụng phun/tưới cho cây trồng (kể cả trong trường hợp quá liều lượng) không gây  ngộ độc cho bộ rễ, thân, lá của cây trồng và đất canh tác (không làm thoái hóa đất khi sử dụng nhiều lần qua nhiều mùa vụ).

Ngoài ra khi ứng dụng công nghệ nano trong quản lý dịch bệnh trên cây trồng các nhà khoa học còn thấy rằng các hạt Nano bạc đồng, Nano đồng oxyclorua diệt nấm và vi khuẩn theo một cơ chế đặc thù riêng mà không ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây trồng (không có tác dụng phụ). Nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua không gây ra hiện tượng kháng thuốc nên có thể sử dụng thường xuyên qua nhiều mùa vụ mà không cần phải luân phiên thay đổi các thuốc BVTV khác.

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com