Sâm Ngọc Linh là một cây thảo dược quý có giá trị kinh tế cao. Hiện nay sâm Ngọc Linh được trồng tại một số tỉnh Miền Trung và Tây nguyên, tuy nhiên sâm ngọc linh khi trồng và nhân giống thường bị nhiễm nấm khuẩn gây bệnh. Sau đây Trung tâm nghiên cứu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao Nanotech xin giới thiệu quy trình phòng và trị bệnh trên cây sâm Ngọc Linh ứng dụng công nghệ nano tiên tiến.

Phần 1: Quy trình sử dụng chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua và nano AKH super plus

1.1 Ngâm xử lý hạt giống trước khi gieo (2 Công thức sử dụng)

Công thức 1: Dùng 10ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super pha với 1 lít nước ngâm với lượng hạt giống vừa đủ trong thời gian 30-60 phút trước khi gieo.

Công thức 2: Dùng 15ml chế phẩm nano Bạc Đồng plus pha với 1 lít nước ngâm với lượng hạt giống vừa đủ trong thời gian 30 phút trước khi gieo.

Công dụng: Tiêu diệt nấm khuẩn, thúc đẩy quá trình nảy mầm và phát triển thân mầm ở giai đoạn sau.

1.2 Xử lý đất trước khi gieo hạt (sản xuất giống cây con)

Trước khi gieo hạt, dùng 100ml nano bạc đồng super kết hợp 100ml nano đồng oxyclorua pha với bình 15-20 lít nước phun ẩm đều đất mặt sao cho dung dịch hỗn hợp nano ngấm xuống tầng đất 5-7cm (việc làm này cần tiến hành trước khi gieo hạt giống 24 tiếng).

1.3 Xử lý giá thể bầu (trấu hun, xơ dừa, các nguyên vật liệu làm bầu)

Dùng 150ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 100ml nano Đồng oxyclorua pha 30 lít nước phun ẩm giá thể trước khi đưa vào bầu. Cần xử lý trước khi gieo hạt từ 24-36 tiếng. Quá trình chăm sóc sau gieo có thể tưới ẩm chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua với tỷ lệ pha tưới gốc (100ml bạc đồng super kết hợ 50ml nano đồng oxyclorua pha 15-20 lít nước), định kỳ 7 ngày tưới 1 lần.

1.4 Chăm sóc cây con sau gieo 15 ngày đến dưới 6 tháng (phòng bệnh tổng hợp)

Tưới gốc: Dùng 100ml nano bạc đồng super kết hợp 60-80ml nano Đồng Oxyclorua + 30-40ml nano AKH super plus pha 30-35 lít nước tưới ẩm gốc, duy trì 7-10 ngày/lần (hoặc hơn tùy điều kiện thời tiết).

Phun lá: Khi cây bắt đầu phát triển thân lá, dùng 50ml nano bạc đồng super kết hợp 50ml nano Đồng oxyclorua + 20ml nano AKH super plus pha 20 lít nước phun dạng sương mù toàn bộ thân lá, định kỳ 7-10 ngày/lần.

Nếu điều kiện thời tiết bất lợi, ẩm độ cao nguy cơ bùng phát nấm bệnh có thể điều chỉnh tăng liều lượng nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua. Giai đoạn cây còn non yếu có thể sử dụng nano bạc đồng plus.

1.5 Phòng trị bệnh tổng hợp trên cây sâm Ngọc Linh

Sâm Ngọc Linh thường bị bệnh do nấm khuẩn, đặc biệt là bệnh chết rạp cây con, bệnh thán thư, bệnh gỉ sắt, bệnh đốm lá, bệnh khảm lá xoăn lá do virus.

Thống kê 1 số nhóm bệnh hại Sâm Ngọc Linh:

Bệnh chết rạp cây con do nấm Phytophthora sp. và nấm Rhizoctonia Solani

Bệnh gỉ sắt do nấm Puccinia sp.

Bệnh thán thư do nấm Colletotrichum sp.

Bệnh đốm vòng do nấm Alternaria alternata

Mô tả triệu chứng điển hình và cách phòng trị bệnh:

1.5.1 Bệnh chết rạp cây con gây hại trên sâm Ngọc Linh

Triệu chứng ban đầu là các vết chết hoại tử nằm ở lá hoặc thân, sau đó lan rộng ra khắp các bộ phận của cây đặc biệt là phía trên mặt đất. Các mô lá chuyển màu vàng, thân cây bị thối nhũn và gẫy gập, cây tàn lụi nhanh, phần củ dưới mặt đất có thể vẫn còn nguyên vẹn. Bệnh phát sinh gây hại chủ yếu ở giai đoạn cây con, đôi khi cũng xuất hiện trên cây sâm Ngọc Linh 2-4 tuổi.

Phòng trị bệnh: Dùng 100ml nano bạc đồng super kết hợp 100-150ml nano Đồng Oxyclorua + 40ml nano AKH super plus pha 30-40 lít nước tưới ẩm gốc định kỳ (mỗi cây ít nhất 300-500ml dung dịch hỗn hợp nano trên).

1.5.2 Bệnh gỉ sắt gây hại sâm Ngọc Linh

Triệu chứng bệnh ban đầu là những chấm đốm vàng trong đến vàng nhạt nằm rải rác trên phiến lá. Bệnh phát triển mạnh tạo các u nổi làm cho biểu bì lá bị nứt, bên trong chứa khối bột màu vàng nhạt sau đậm dần, bệnh làm cho lá lụi dần. Bệnh gỉ sắt phát triển mạnh vào mùa mưa, ảnh hưởng đến sinh trưởng phát triển của cây, bệnh nặng có thể gây chết cây hàng loạt.

Nấm Puccinia sp. gây bệnh gỉ sắt trên cây sâm Ngọc Linh

Phòng trị bệnh: Dùng 80ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 120ml nano Đồng Oxyclorua pha 20-25 lít nước phun đều thân lá dạng sương mù, phun 2-3 lần, cách nhau 5 ngày/lần. Sau khi kiểm soát được bệnh nên phun phòng định kỳ.

1.5.3 Bệnh đốm vòng gây hại sâm Ngọc Linh

triệu chứng bệnh ban đầu là những chấm màu vàng nhỏ như mũi kim, sau vết bệnh lan rộng hình tròn có quầng vàng.Vết bệnh nặng làm cho lá bị rách táp, ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây. Bệnh phát sinh và gây hại mạnh từ tháng 3 đến tháng 5. Bệnhthường gây hại phổ biến hơn trên sâm Ngọc Linh 1-3tuổi, ít gặp ở sâm từ 4 tuổi trở lên.

Phòng trị bệnh: Dùng 100ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 100ml nano Đồng Oxyclorua pha 20-30 lít nước phun đều thân lá dạng sương mù, phun 2-3 lần, cách nhau 5 ngày/lần. Sau khi kiểm soát được bệnh nên phun phòng định kỳ. Liều phun phòng thường giảm 30% so với liều trị bệnh.

Chú ý: Vào mùa mưa tốt nhất nên phun phòng bệnh định kỳ, phun dạng sương mù toàn bộ thân lá, gốc.

Công thức phun phòng bệnh tổng hợp được khuyến cáo như sau:

Dùng 80-100ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 80-100ml nano Đồng Oxyclorua pha 20-30 lít nước phun đều thân lá dạng sương mù, định kỳ 7-10 ngày/lần.

Bổ sung dinh dưỡng cho cây: Dùng 5-10ml chế phẩm nano AKH super plus pha lượng nước vừa đủ để tưới ẩm cho cây, 15-25 ngày/lần. Kết hợp dùng 30-40ml nano AKH super plus pha 20-25 lít nước phun qua lá, định kỳ 7-10 ngày/lần.

Lưu ý khi sử dụng chế phẩm nano: Lắc đều chai sản phẩm trước khi dùng, nên pha loãng từng loại chế phẩm nano trước khi hỗn hợp chung, sau khi pha nên phun ngay không nên để quá lâu.

Phần 2: Công dụng các chế phẩm nano dùng cho cây sâm Ngọc Linh

2.1 Công dụng cơ bản và ưu điểm vượt trội của chế phẩm nano Bạc Đồng, nano Đồng Oxyclorua (nhóm chế phẩm phòng và trị bệnh tổng hợp)

Nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua thuộc nhóm chế phẩm nano phòng trị bệnh tổng hợp. Chúng có tác dụng diệt nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh trên cây trồng theo cơ chế đặc thù riêng biệt.

Nano Bạc Đồng là gì ?

Nano Bạc Đồng bao gồm các hạt nano hợp kim Bạc Đồng (Ag-Cu) phân bố đều trong các chất biến tính bề mặt ở tỷ lệ thích hợp, có tác dụng diệt vi khuẩn, nấm và virus gây bệnh trên cây trồng, vật nuôi nói chung (dùng cho thủy sản và chăn nuôi gia súc gia cầm).

Nano bạc đồng cần hiểu là dạng nano hợp kim của bạc và đồng (không phải là nano bạc và nano đồng hỗn hợp lẫn nhau). Khả năng diệt nấm, vi khuẩn, virus của nano hợp kim bạc đồng mạnh hơn hàng chục lần so với nano đồng và nano bạc đơn dạng đơn chất.

Nano hợp kim bạc đồng có hiệu lực diệt nấm khuẩn sâu rộng hơn nano bạc, trong điều kiện tự nhiên nano bạc đồng ít bị oxi hóa hơn so với nano bạc. Trong khi đó nano bạc có phổ diệt nấm khuẩn rất hẹp, chỉ tiêu diệt được một số chủng vi khuẩn có thành tế bào mỏng. Do đó nano bạc đồng được xem như là một loại chế phẩm chuyên dùng đặc trị bệnh do nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh hại cây trồng.

Phân loại nano bạc đồng hợp kim (gọi tắt là nano bạc đồng):

Hiện nay trung tâm phát triển nông nghiệp công nghệ cao Nanotech đã nghiên cứu thành công 2 loại nano bạc đồng: Nano bạc đồng plus và nano bạc đồng super

Nano Đồng Oxyclorua là gì ?

Khác với nano Đồng đơn (Cu), nano đồng oxyclorua có khả năng sinh ra Oxy nguyên tử và Clo nguyên tử siêu hoạt tính. Oxy nguyên tử và Clo nguyên tử siêu hoạt tính có tính oxy hóa cực mạnh chúng sẽ tương tác và làm tổn thương cấu trúc của tế bào vi khuẩn và nấm gây bệnh cây. Tuy nhiên khả năng oxy hóa (mặc dù mạnh) của oxy và clo nguyên tử (được nano đồng oxyclorua sinh ra) là rất ngắn trong điều kiện môi trường tự nhiên cho nên để tăng khả năng diệt nấm khuẩn (tăng hiệu quả sử dụng) người ta thường sử dụng kết hợp nano đồng oxyclorua với nano bạc đồng dạng hợp kim. Nói cách khác khi sử dụng nano bạc đồng (dạng hợp kim) kết hợp với nano đồng oxyclorua sẽ tạo ra tính “cộng hưởng” làm tăng cường hiệu lực diệt nấm, vi khuẩn mạnh mẽ hơn.

Nano Đồng Oxyclorua 30.000ppm thế hệ mới nhất

Tại sao nên sử dụng nano bạc đồng kết hợp với nano đồng oxyclorua ?

Phổ diệt nấm, khuẩn gây bệnh của nano đồng oxyclorua và nano bạc đồng là khác nhau nên khi sử dụng kết hợp 2 loại sẽ tạo nên phổ diệt nấm khuẩn rộng hơn qua đó phòng trị được nhiều nhóm bệnh hơn (tạo tính toàn diện).

Nếu chỉ sử dụng độc lập nano bạc đồng hoặc nano đồng oxyclorua phun cho cây trồng sẽ làm cho thời gian diệt nấm khuẩn kéo dài. Do đó khi gặp các điều kiện thời tiết bất lợi như mưa nhiều, gió to… các hạt nano sẽ bị rửa trôi một phần, hiệu suất diệt nấm khuẩn sẽ bị ảnh hưởng. Khi sử dụng kết hợp nano đồng oxyclorua và nano bạc đồng sẽ tạo nên tính cộng hưởng giữa các hạt nano qua đó mang lại hiệu quả diệt nấm, vi khuẩn toàn diện, thời gian cần để diệt nấm khuẩn được rút ngắn (sẽ hạn chế rủi ro khi gặp điều kiện thời tiết bất lợi). Hơn nữa hiệu suất “nắm bắt” và diệt nấm, vi khuẩn của các hạt nano bạc đồng tốt hơn rất nhiều so với sử dụng đơn lẻ đồng thời tiết kiệm chi phí sử dụng nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua tới 20-25%. Có được điều này là do Nano đồng oxyclorua trong môi trường tự nhiên có khả năng sinh ra Oxy nguyên tử và Clo nguyên tử siêu hoạt tính. Oxy nguyên tử và Clo nguyên tử có tính oxy hóa cực mạnh chúng sẽ làm tổn thương bề mặt ngoài bào tử nấm, tổn thương cấu trúc màng tế bào vi khuẩn và phá vỡ thành tế bào qua đó tạo điều kiện thuận lợi nhất để các hạt nano Bạc - Đồng hợp kim xâm nhập và xuyên qua màng vào bên trong cấu trúc của tế bào vi khuẩn. Khi xâm nhập vào nội bào các hạt nano Bạc Đồng ức chế quá trình nhân đôi của ADN(hoặc ARN của virus), vô hiệu hóa các enzym quan trọng và làm cho vi khuẩn(virus) không tạo ra được năng lượng duy trì sức sống. Vì thế mà vi khuẩn, nấm, virus sẽ bị tiêu diệt trong thời gian ngắn, không cho chúng có cơ hội phát triển thành dịch bệnh gây hại cây trồng trên diện rộng. Ngoài ra nano đồng oxyclorua và nano bạc đồng sản sinh ra các gốc tự do làm cho tế bào vi khuẩn “già nhanh, yếu nhanh” giúp các ion Ag+, Cu2+ tiêu diệt nấm khuẩn gây bệnh triệt để hơn.

Để đạt hiệu quả sử dụng cao nên sử dụng nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua định kỳ, thường xuyên thông qua việc xử lý đất trước khi trồng, ngâm ủ hạt giống, phun kết hợp tưới gốc trong quá trình chăm sóc cây trồng với mục đích tiêu diệt nấm, khuẩn, ức chế quá trình nhân lên của virus gây bệnh, ngăn chặn quá trình xâm nhiễm của nấm khuẩn, virus vào tế bào thực vật.

Ưu điểm vượt trội của chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua

+ Các hạt nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua tiêu diệt nấm, vi khuẩn, ức chế virus gây bệnh trên cây trồng cực mạnh, thời gian tiêu diệt nhanh, triệt để.

+ Chống kháng thuốc tốt, nên có thể sử dụng thường xuyên lâu dài mà không cần thay thuốc.

+ Chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua không độc hại, không có mùi sốc, khi sử dụng không cần bảo hộ lao động, thời gian cách ly ngắn (20-24 tiếng sau phun). Đặc biệt chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua không gây ngộ độc cây trồng ngay cả khi sử dụng quá liều lượng, an toàn khi sử dụng cho cây ngay từ giai đoạn giống, cây con.

+ Nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua không gây tồn dư trên nông sản sau thu hoạch, phù hợp với sản xuất Vietgap, Globgap, sản xuất hữu cơ.

Ngoài ra các hạt nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua còn có khả năng chủ động “nắm bắt” các tế bào nấm, vi khuẩn gây bệnh trên cây trồng bằng cách sản sinh ra các ion Ag+, Cu+ và Cu2+ mang điện tích dương. Các ion dương này sẽ chủ động bám hút lên các tế bào vi khuẩn, nấm mang điện tích âm bằng lực hút tĩnh điện ở khoảng cách đủ gần 400-800nm (theo phòng N.C ứng dụng CN nano trong nông nghiệp – TT Nanotech 2018). Trung bình mỗi tế bào vi khuẩn cần 3-4 hạt nano tiêu diệt theo cơ chế đặc biệt riêng (phá vỡ cấu trúc màng, ức chế quá trình trao đổi chất, sản sinh gốc tự do...).

Hình ảnh các hạt nano bạc đồng bám lên tế bào vi khuẩn gây bệnh bằng lực hút tĩnh điện 

Chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua được Trung tâm nghiên cứu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao Nanotech đưa vào nghiên cứu thực nghiệm, khảo nghiệm trên nhiều nhóm cây trồng khác nhau và cho hiệu quả cao, toàn diện, thay thế 70-85% các nhóm thuốc BVTV hóa học truyền thống, qua đó giảm thiểu tích lũy kim loại nặng và ô nhiễm đất sản xuất nông nghiệp, bảo vệ nguồn nước ngầm, hạn chế ô nhiễm hệ thống sông ngòi.

2.2 Công dụng chế phẩm nano AKH super plus (thế hệ mới 2020)

Chế phẩm nano AKH super plus là một dạng phân bón nano cao cấp, có thể sử dụng phun lá k hợp bón gốc. Với thành phần cơ bản được mô tả như sau:

Dinh dưỡng đa lượng:  Nts: 4%, P2O5ht: 6%, K2Ohh: 6% (Đạm – Lân - Kali: 4% - 6% - 6%).

+ Dinh dưỡng trung lượng: S: 4%, Nano Mg 2200ppm, Nano Canxi 4000ppm

+ Các chất hữu cơ: Humic: 3,5%, Fulvic: 2%

+ Dinh dưỡng vi lượng dạng nano:

Nano Fe: 400ppm, Nano Mn: 180ppm, Nano Cu: 500ppm, Nano Zn: 1800ppm, Bo: 1500ppm, Mo: 80ppm, Co: 40ppm, PVP: 3000ppm, Nano Silic 5000ppm, nano đất hiếm La và Ce 600ppm.

Các nhóm dinh dưỡng Đa - Trung - Vi lượng trên được hấp thụ vào một mạch Polyme Silic (Polyme hóa Silic). Trên mạch Polyme Silic được gắn các nhóm dinh dưỡng khác nhau, đảm bảo các yếu tố dinh dưỡng không bị mất đi trong quá trình bón gốc hoặc phun qua lá. Do đó khi sử dụng chế phẩm nano AKH super plus qua lá sẽ hạn chế tình trạng ngộ độc cây ngay cả khi phun quá liều lượng ở thời kỳ cây trồng ra hoa đậu quả. Khi bón gốc nhóm dinh dưỡng NPK (Đạm - Lân - Kali) sẽ được nhả từ từ vào dung dịch đất, bổ sung dinh dưỡng cho bộ rễ một cách an toàn, không gây nên tình trạng ngộ độc rễ hay ngẹt rễ.

Ưu điểm vượt trội của chế phẩm nano AKH super plus:

Thứ nhất: Chế phẩm nano AKH super plus được sản xuất theo công nghệ nano tiên tiến, các yếu tố dinh dưỡng được gắn lên một mạch Polyme cho nên chúng hầu như không bị rửa trôi, không bị cố định trong đất, cây trồng hấp thu đến đâu dinh dưỡng sẽ được nhả từ từ đến đó, đảm bảo bổ sung đủ và cân đối nhu cầu dinh dưỡng của cây, không bị dư thừa (không bị ngộ độc khi sử dụng quá liều lượng).

Thực tế cho thấy tại Việt Nam hàng năm chúng ta sử dụng hàng chục triệu tấn phân bón gốc dạng hóa học truyền thống. Tuy nhiên hiệu suất sử dụng phân bón rất thấp chỉ vào khoảng 30-45%(đối với Đạm, Lân và Kali). Do đó gây lãng phí kinh tế và tồn dư phân bón trong đất là rất lớn, gây chai cứng bạc màu đất. Với giải pháp Polyme hóa Silic chúng tôi đã tạo ra mạch Polyme Silic. Trên mạch Polyme Silic các yếu tố dinh dưỡng đa lượng (NPK) được gắn trên mạch Polyme. Khi bón gốc dinh dưỡng NPK sẽ được nhả từ từ vào đất, đảm bảo rằng cây hấp thu đến đâu dinh dưỡng sẽ được nhả đến đó qua đó hạn chế tình trạng dư thừa và ngộ độc phân bón.

Thứ hai: Chế phẩm nano AKH super plus có hiệu lực sử dụng dài, tiết kiệm công và chi phí bón phân (do có mạch polyme nên dinh dưỡng được bổ sung từ từ).

Thứ ba: Nano AKH super plus được sử dụng vừa bón gốc và bón qua lá. Đặc biệt rất phù hợp với tưới nhỏ giọt, tưới phun sương, tiết kiệm chi phí bón phân, giảm lãng phí phân bón.

Thứ tư: Dinh dưỡng có trong nano AKH super plus tồn tại dạng nano cho nên hiệu suất hấp thu cao hơn so với các nhóm phân bón lá, bón gốc truyền thống. Thời gian hấp thu các chất dinh dưỡng diễn ra rất nhanh, tăng hiệu quả sử dụng phân bón.

Thứ năm: Nano AKH super plus được sản xuất theo công nghệ nano tiên tiến cho nên lượng sử dụng cần rất ít (lượng nhỏ), hiệu quả kinh tế cao, không gây ô nhiễm môi trường, không làm chai cứng – thoái hóa đất.

Thứ sáu: Chế phẩm nano AKH super plus làm tơi xốp đất, giàu dinh dưỡng, cân đối, thúc đẩy bộ rễ phát triển thuận lợi (do có chứa Humic, Fulvic và nano đất hiếm La và Ce).

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com