Bưởi diễn là một loại cây ăn quả có múi có giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên chất lượng cũng như sản lượng quả trong những năm gần đây có dấu hiệu giảm sút rõ rệt, năng suất quả kém bền vững, nhiều vườn bưởi diễn thường xuyên xảy ra hiện tượng ra quả cách năm. Một phần là do điều kiện thời tiết bất lợi, một phần do kỹ thuật chăm sóc chưa phù hợp, chưa đúng kỹ thuật…

Qua khảo sát thực tế tại nhiều vùng trồng bưởi diễn (Hưng Yên, Hà Nội, Vĩnh Phúc, Phú Thọ…) chúng tôi thấy nhà vườn trồng bưởi diễn thường gặp phải những khó khăn sau:

Khó khăn thứ nhất: Bà con thường chưa biết cách chăm sóc, điều tiết dinh dưỡng cho cây dẫn đến cây bưởi diễn phát triển mất cân đối. Lộc phát triển không tập trung thành từng đợt mà phát triển rải rác trong năm, cây thường xuyên phát triển lộc đông, khó kiểm soát hoặc mất kiểm soát. Chính điều này dẫn đến hiện tượng ra hoa quả không đúng theo quy luật mùa vụ (thường ra hoa đậu quả rất sớm trước lập xuân hoặc ra hoa rất muộn – sau lập xuân một thời gian rất dài). Khó khăn lớn nhất là bà con chưa biết định lượng phân bón, loại phân bón và thời điểm bón sao cho hợp lý trong khi đó để cây phát triển và cho năng suất quả bền vững khi bón phân chúng ta cần bón dựa theo nhu cầu dinh dưỡng, sản lượng quả và điều kiện thời tiết khí hậu để bón sao cho phù hợp.

Khó khăn thứ hai: Tình trạng ra hoa quả cách năm dẫn đến sản lượng quả không ổn định, cây bưởi diễn năm được thu năm không được thu (thất thu).

Hầu hết các vườn bưởi diễn chúng tôi thấy bà con vẫn chưa biết cách nuôi cành lộc (cành mẹ cho năm sau). Thông thường một cành đang mang quả của vụ trước hầu như sẽ rất khó mang quả ở năm kế tiếp, nếu cành đó có ra hoa thì chùm hoa thường nhỏ, yếu, khả năng đậu quả rất thấp. Do đó bà con cần phải thực hiện các biện pháp chăm sóc tổng hợp để duy trì sức sinh trưởng của cây, nuôi cành mang quả luân phiên tức là năm nay cành này mang quả thì năm sau nên cho nghỉ. Như vậy muốn làm được điều này chúng ta cần bắt đầu nuôi cành mẹ cho năm sau từ cành lộc hè – thu của năm trước. Điều này có nghĩa là khi quả bưởi bắt đầu vào nước (tháng 4-5 âm lịch) bà con cần tác động các biện pháp kỹ thuật để thúc lộc hè phát triển, đến tháng 7-8 chúng ta tiếp tục nuôi cành thu thành thục và thực hiện các biện pháp hãm lộc đông để chuẩn bị cho một mùa vụ mới năm sau.

Khó khăn thứ ba: quả non thường bị rụng sinh lý, nếu không có biện pháp kỹ thuật chăm sóc phù hợp cây sẽ rụng quả non hàng loạt.

Thời kỳ bưởi diễn ra hoa đậu quả non thường gặp các điều kiện thời tiết bất lợi như mưa nhiều kéo dài, ẩm cao, nấm bệnh dẫn đến thối nhũn hoa, rụng quả non. Khi cây mang quả quá ít so với sức của cây thì chất lượng quả thường bị giảm.

Bưởi diễn rụng hoa quả non hàng loạt do ẩm cao, mưa nhiều đầu vụ - ảnh chụp tại Chương Mỹ - Hà Nội 2014

Khó khăn thứ tư: chất lượng quả thường không đồng đều, quả ngọt, quả thì khô đôi khi thấy những quả phát triển mạnh, vỏ dày, thịt quả (tép bưởi) khô, ăn nhạt, ít có vị hương đặc trưng. Phần lớn quả chất lượng kém do bà con chưa biết cách chăm sóc dinh dưỡng và điều tiết sinh trưởng cây (nguyên nhân trực tiếp), ngoài ra những năm có mùa đông đến muộn, mưa ẩm kéo dài cũng làm chất lượng quả giảm sút (giảm độ ngọt, bưởi khô quả).

Như vậy qua những phân tích trên chúng ta có thể thấy bà con còn gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình chăm sóc bưởi diễn. Do đó để bà con hiểu rõ hơn về cách chăm sóc, sau đây chúng tôi xin đưa ra các giải pháp chăm sóc bưởi diễn đồng thời giải quyết triệt để những khó khăn gặp phải trong quá trình chăm sóc loại cây ăn quả có múi “khó tính” này.

                       

Kỹ thuật chăm sóc bưởi diễn thời kỳ kinh doanh (cây cho quả):

1.Thời kỳ sau khi thu hoạch

Sau khi thu hoạch bà con khẩn trương thực hiện các biện pháp chăm sóc sau đây:

+ Cắt tỉa tạo cho tán thông thoáng, điều chỉnh tán theo hướng tản mở ở đỉnh, tạo điều kiện cho ánh sáng tiếp xúc vào sâu tán, sau đó dọn sạch cỏ dại xung quanh gốc, triệt tiêu nơi trú ngụ của sâu bệnh đặc biệt là côn trùng. Ngoài ra bà con cần kiểm tra phần gốc thân cành của cây bưởi xem có dấu hiệu của bệnh xì gôm chảy nhựa mủ hay không nếu có bà con cần có biện pháp trị bệnh kịp thời. Kỹ thuật phòng trị bệnh xì gôm chảy mủ thân gốc bưởi mời bà con tham khảo đường link sau (Click vào link để tham khảo):

http://nanobacsuper.com/phong-va-tri-benh-chay-nhua-xi-gom-tren-than-goc-buoi-dien-benh-thoi-goc-chay-nh

+ Thực hiện ngay các biện pháp hãm lộc đông (làm rễ, chặt rễ), mục đích đưa cây vào trạng thái ngủ nghỉ, tích lũy dinh dưỡng đầu cành, chuẩn bị cho phân hóa mầm hoa sau này.

Chủ động hãm lộc đông trên bưởi Diễn

Kỹ thuật hãm lộc đông chủ động mời bà con tham khảo bài viết sau (mời bà con Click vào đường link sau để đọc và tham khảo):

http://nanobacsuper.com/ky-thuat-han-che-phat-trien-loc-dong-tren-buoi-dien-cac-bien-phap-ky-thuat-tong

+ Phun phòng trị sâu bệnh đặc biệt là các nhóm sâu: sâu vẽ bùa, nhện đỏ, rầy, rệp sáp, rệp muội, bọ cánh cứng (nếu không phun xử lý sau này chúng sẽ hại mầm hoa, lộc hoa).

+ Bón phân cho bưởi(lượng phân lót cho mỗi gốc):

Phân hữu cơ hoai mục (phân chuồng đã ủ hoai mục): 30-50kg/cây, tùy tuổi cây, sản lượng quả vụ trước.

Phân lân P₂O₅- lân super: 1 – 3,5kg/cây, tùy cây to nhỏ, tuổi cây.

Đậu tương nghiền: 2 – 4kg/cây, tùy tuổi cây, sản lượng quả vụ trước và điều kiện đầu tư, khả năng thâm canh.

Bón thêm phân silic nếu có điều kiện, mỗi gốc 0,5 – 0,8kg. Phân silic làm tăng sức đề kháng và sức chống chịu của bộ rễ trước các điều kiện bất lợi của môi trường, hạn chế nấm khuẩn gây bệnh.

Cách bón: Hỗn hợp các loại phân trên trộn đều với đất sau đó bón xung quanh gốc, theo hình chiếu tán của cây.

Lưu ý: Nếu bón sớm, bón xong chưa tưới nước ngay, chỉ tưới nước khi mầm hoa bắt đầu phân hóa (bởi thời điểm này chúng ta đang hãm lộc đông, nếu lộc đông phát triển mạnh coi như mất hoa 1). Lượng phân bón sau thu hoạch nhằm mục đích để nuôi hoa quả non đầu vụ. Với loại phân bón lót như trên cần thời gian 30-45 ngày cây mới bắt đầu sử dụng được.

2.Thời kỳ Phân hóa mầm hoa và phát triển mầm hoa

Thời kỳ phân hóa mầm hoa – phát triển mầm hoa được tính từ khi Đầu cành bắt đầu nhú mầm hoa có màu xanh nõn chuối đạt kích thước 3-5mm, chưa hình thành nụ hoa, hoa chưa nở.

Yêu cầu kỹ thuật

Thời kỳ này bà con cần tiến hành các biện pháp chăm sóc dinh dưỡng và phòng trị sâu bệnh để nuôi dưỡng mầm hoa sao cho mầm hoa phát triển đồng đều, hoa to, thụ phấn tập trung trong thời gian ngắn nhất, tăng tỷ lệ thủ phấn và đậu quả. Khi thấy các cành mẹ (cành lộc thu thành thục) bắt đầu nhú mầm hoa nhỏ (mầm xanh, góc hơi tù) bà con cần thực hiện các biện pháp kỹ thuật chăm sóc sau đây:

Tưới nước giữ ẩm đất: tưới nhẹ, không nên tưới sũng nước, 2-3 ngày tưới một lần nếu không có mưa, luôn luôn điều chỉnh độ ẩm đất vào khoảng 65-75%. Thời kỳ này nếu cây thiếu ẩm thì mầm hoa phát triển chậm, hoa nhỏ, thời kỳ sau thường bị rụng hoa, lộc hoa phát triển kém, nhiều trường hợp xuất hiện cả hoa dị hình (cánh hoa không phát triển, hoa bị bó chặt).

Bổ sung dinh dưỡng qua lá: nuôi mầm hoa phát triển thành thục và toàn diện. Thời kỳ này nếu bà con chỉ bón gốc là không đủ do lượng dinh dưỡng vận chuyển từ gốc lên không kịp thời, thiếu dinh dưỡng làm hoa nhỏ, phát triển chậm do đó chúng ta cần phun và bổ sung dinh dưỡng qua lá.

Pha cho bình 15-20 lít nước gồm các chế phẩm sau đây:

+ Dùng 20-30ml chế phẩm AKH SUPER NANO: mục đích nuôi dưỡng mầm hoa, hoa phát triển đều, chùm hoa to.

+ Dùng 20-40ml chế phẩm Shellac suger (Flower): Mục đích kích thích phân hóa mầm hoa đồng đều.

+ Dùng 50ml chế phẩm nano đồng oxyclorua kết hợp với 30-50ml chế phẩm nano bạc đồng plus: Mục đích phòng trị nấm khuẩn gây hại mầm hoa.

Hỗn hợp bình phun trên định kỳ 7-10 ngày phun 1 lần cho đến khi chớm nở hoa đạt tỷ lệ 5-10% thì dừng lại.

Thời kỳ hoa báo nở(chớm nở), hoa Nở, thụ phấn hình thành quả non, nuôi quả non phát triển ổn định

Thời kỳ này hoa và quả non rất dễ bị rụng hàng loạt do mưa nhiều ẩm độ cao đặc biệt là mưa axit, thiếu ánh sáng, sương muối kết hợp với bệnh do nấm khuẩn làm cho hoa bị rụng (thối hoa, dính cánh), quả non bị teo cuống, bề mặt quả nhăn sùi, chậm phát triển hoặc không phát triển làm cho quả rụng nhiều gần như hết hoa 1(thông thường với điều kiện thời tiết miền bắc thời kỳ bưởi diễn ra hoa đậu quả non thường trùng với thời điểm mưa nhiều ẩm cao, sâu bệnh phát sinh phát triển mạnh). Do đó bà con cần phun hỗn hợp các chế phẩm thuốc sau đây. Tác dụng cơ bản của các chế phẩm thuốc nhằm đạt được các mục đích:

Mục đích thứ nhất: Phòng từ xa và trị bệnh chủ động do nấm khuẩn gây hại cấu trúc hoa, do thời kỳ này khi hoa nở hạt phấn và nhụy cái giàu dinh dưỡng, giàu acid amin nên vi khuẩn, nấm rất dễ phát sinh phát triển làm hư hỏng bao phấn và nhụy cái, giảm chức năng sinh lý của hoa, giảm tỷ lệ đậu và khó giữ quả non. Do đó cần phải phun chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua lên tán lá, hoa với mục đích chủ động phòng trị bệnh cho hoa và quả non.

Lưu ý chung: bà con không nên sử dụng các loại thuốc hóa học độc hại, những loại này thường gây ngộ độc cho cây nếu phun quá liều lượng, đôi khi làm cháy hoa, rụng quả non.

Mục đích thứ hai: Nâng cao tỷ lệ thụ phấn và đậu quả ở tỷ lệ cao nhất đồng thời tăng cường bền vững cuống hoa, cuống quả (làm dai cuống hoa quả, hạn chế rụng quả).

Mục đích thứ ba: Chống lại các điều kiện bất lợi từ thời tiết (mưa ẩm, thời tiết âm u kéo dài, thiếu ánh sáng…). Nano canxi cacbonat có tác dụng trung hòa mưa axít rất tốt, hạn chế teo cuống và rụng quả non.

Mục đích thứ tư: Thúc đẩy quang hợp, tăng cường dinh dưỡng về nuôi quả non, chống đứng quả, hạn chế bỏ quả (rụng quả non sinh lý).

Để đạt được các mục đích trên bà con cần Phun hỗn hợp chế phẩm sau đây(bình 20 lít, định kỳ 7-10 ngày phun một lần):

+Dùng 50-100ml chế phẩm nano bạc đồng plus và 50ml chế phẩm nano đồng oxyclorua (phòng trị bệnh nấm khuẩn gây bệnh thối nhũn hoa, hạn chế rụng hoa)

+ Dùng 50ml Chế phẩm Nano canxi (tác dụng bổ sung canxi dễ tiêu, dễ hấp thu cho cây, nano canxi có tác dụng làm dai cuống, chống rụng hoa và quả non).

+ Dùng 50ml chế phẩm Nano canxi cacbonate (chống mưa acid, tăng cường độ và hiệu suất quang hợp cho cây, nuôi quả và giữ quả tốt).

+ Chế phẩm Super nano AKH SUPER + SHELLAC SUGER (chứa các dạng Bo – Si/ Mn - Mg – Zn – Mo) giúp quả non phát triển và tăng trưởng tốt, thúc quả lớn nhanh ngay từ giai đoạn đầu góp phần làm giảm hiện tượng rụng quả non.

Tất cả các dạng chế phẩm thuốc trên đều không độc hại, không gây ô nhiễm môi trường, khi phun không cần bảo hộ lao động, không cần cách ly.

Tác dụng cơ bản các dòng chế phẩm:

+ Chế phẩm AKH SUPER nano: thúc và nuôi dưỡng mầm hoa, hoa to khỏe, phát triển đều và tập trung.

+ Shellac suger: tăng cường sức sống hạt phấn, Tăng tỷ lệ đậu quả, quả non phát triển đồng đều, hạn chế rụng quả sinh lý.

+ Chế phẩm nano canxi: ngăn chặn hình thành tầng rời cuống hoa quả, chống teo cuống, giúp cuống dai hơn, bền vững hơn, chống rụng quả hữu hiệu, hiệu quả nhanh, tác dụng mạnh (nên kết hợp với nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua để đạt hiệu quả toàn diện).

+ Chế phẩm nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua: phòng và đặc trị các nhóm bệnh do nấm, vi khuẩn và virus gây hại bộ lá, hoa và quả non. Sản phẩm không độc hại, không có tác dụng phụ ngay cả khi phun quá liều lượng, các dòng chế phẩm nano trị bệnh không gây tồn dư các chất độc hại và rất phù hợp cho các nhóm cây ăn quả thời kỳ ra hoa đậu quả non(thường mẫn cảm bệnh do nấm khuẩn).

                                      

                                        Tư vấn kỹ thuật sử  dụng sản phẩm: 0976 804 678

+ Chế phẩm nano canxi cacbonat: Chống mưa acid (trung hòa mưa acid) ngay tại bề mặt lá, hoa và quả non. Chống rụng hoa quả.

Liều lượng các dòng chế phẩm có thể thay đổi theo điều kiện thời tiết, nếu điều kiện thời tiết mưa ẩm kéo dài có thể tăng liều lượng.

Thời kỳ nuôi quả và phát triển quả: Phun các chế phẩm chăm sóc dinh dưỡng qua lá, thúc quả phát triển, những thời kỳ sau chỉ cần quả phát triển ổn định, không cần phát triển nhanh. Ngoài ra thời kỳ phát triển quả bà con cần chăm sóc thúc cành hè và cành thu (chuẩn bị cành mẹ cho năm sau).

Một số nghiên cứu khoa học và các bài viết kỹ thuật chăm sóc bưởi diễn:

Biện pháp phòng chống tác hại của mưa axít:

Trong nước mưa thường có hàm lượng axít  nhất định (H⁺). Chính hàm lượng axít dù nhỏ này (tích tiểu thành đại) làm cho nhóm tế bào vỏ quả bị axít  hóa (cháy quả) từ đó quả không thể phát triển tiếp được (đứng quả), sau một thời gian ngắn chúng cũng sẽ bị rụng.

Ngoài ra lượng axít trong mưa cũng làm cho Canxi trong tế bào tầng rời giảm mạnh (chúng bị hòa tan, bị di chuyển thành những ion linh động). Mà Canxi là một nguyên tố dinh dưỡng trung lượng quan trọng cần bổ sung và không thể thiếu ở thời kỳ ra hoa đậu quả đối với bất kỳ cây ăn quả thân gỗ nào. Canxi được xem là một chất keo “xi măng” liên kết chặt chẽ các tế bào tầng rời khiến chúng trở lên bền vững hơn. Do vậy ở thời kỳ phân hóa mầm hoa đến hoa rộ, đậu quả non các nhà vườn cần phải chú ý bổ sung hàm lượng Canxi dễ tiêu kết hợp với các yếu tố vi lượng khác sao cho cân đối phù hợp. Đa số các dạng canxi hiện nay trên thị trường được bán dưới dạng phân bón lá có hỗn hợp với một số thành phần trung, vi lượng khác tuy nhiên các dạng canxi này hầu hết tồn tại dưới dạng ion (Ca²⁺), khi phun qua lá các ion Ca²⁺ này thường bị khử thành các hợp chất không tan (cây khó hấp thu) hoặc bị các axít  yếu như axít  H₂CO₃ làm kết tủa ở dạng không tan, khó hấp thu (dạng bất động). Chính vì vậy nhiều bà con trong quá trình chăm sóc cây ăn quả vẫn bổ sung Canxi nhưng lại không đạt được hiệu quả cao, quả non vẫn rụng, vẫn hình thành tầng rời. Do đó khi bổ sung Canxi cho cây nhất là giai đoạn ra hoa, đậu quả các nhà vườn nên bổ sung các dạng dễ hấp thu, các dạng có tính chất giải phóng Canxi (Ca²⁺) liên tục ở mọi điều kiện cho dù là điều kiện thời tiết không thuận lợi như thế mới bổ sung kịp thời Canxi cho cây, giúp cây vượt qua được các điều kiện. Dạng canxi nano này vừa bổ sung canxi dễ tiêu, vừa có khả năng trung hòa mưa acid làm giảm hiện tượng acid hóa gây hại hoa và quả non. Nano – canxi cacbonate có hoạt tính hóa học cao nên dễ phản ứng để trung hòa axit ngay cả ở môi trường axit yếu pH = 5-6. Nano canxi cacbonate sử dụng trong phân bón lá làm tăng hiệu suất của quá trình quang hợp và bổ sung canxi qua bộ lá của cây. Khi ở kích thước nano mét (70nm) các hạt Nano-CaCO₃ bám vào kẽ lá và phân hủy trong môi trường khí CO₂ (H₂CO₃) tự nhiên đồng thời giải phóng khí CO₂ tăng đến 40% tại kẽ lá tạo ra nguồn nguyên liệu (CO₂) dồi dào cho quá trình quang hợp và bổ sung canxi cho cây trồng:

    Nano-CaCO₃  +  H₂CO₃ = Ca⁺²  +  2CO₂↑  +  H₂O (phản ứng trung hòa axít)

Ở quá trình trên Canxi (Ca⁺² )sinh ra sẽ bổ sung trực tiếp cho cây qua bộ lá giúp cuống hoa, cuống quả trở lên dai và bền vững hơn (chống rụng hoa, quả non), đồng thời khí CO₂↑ sinh ra sẽ là nguồn nguyên liệu dồi dào cung cấp cho quá trình quang hợp thúc quả phát triển mạnh.

(Mọi hành vi sao chép bài viết trên phải xin phép hoặc dẫn nguồn cụ thể một cách có ý thức)

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp, kỹ thuật chăm sóc cây ăn quả

Chuyên gia nông nghiệp: ThS Phạm Công Khải – Hotline: 0976 804 678 * 01235 99 85 99