Cắt tỉa là công đoạn cực kỳ quan trọng trong quá trình chăm sóc mắc ca. Mục đích của việc cắt tỉa là nâng cao chỉ số diện tích lá tối ưu (LAI), tạo cho tán thông thoáng, ánh sáng có thể chiếu vào trong tán, cây phát triển khỏe, hạn chế gãy đổ, tước cành. Tán mắc ca thông thoáng sẽ hạn chế sâu bệnh phát sinh phát triển, nâng cao hiệu suất quang hợp của bộ lá, cho năng suất chất lượng quả cao. Việc cắt tỉa tạo tán thông thoáng được thực hiện thường xuyên qua từng năm (quan trọng trong 2-3 năm đầu).

Đối với cây có sức sinh trưởng mạnh, trung bình mỗi năm cây mắc ca thường phát lộc cành từ 3-4 lần. Từ khi ngọn non mọc ra cho đến khi đoạn cành thành thục kéo dài 35 - 40 ngày, mỗi đoạn cành lộc thành thục dài 35-60cm. Khi bấm ngọn hoặc cắt tỉa (hủy ưu thế ngọn) thì các chồi bên được hình thành. Các chồi bên thường phát triển từ 3 chồi nách của 3 nách lá mọc đồng thời cùng lúc (thường xảy ra ở những cây khỏe, cây 1-3 năm tuổi). Quá trình cắt tỉa cành, định hình tán phải tiến hành sớm ngay từ khi cây đạt 8-24 tháng tuổi.

Trong quá trình phân cành cấp 1, không nên để đồng thời 2-3 cành cấp 1 phát triển ở 2-3 nách lá trên cùng một vị trí, nên để ở các vị trí so le nhau, dạng xoắn ốc không đồng phẳng, cách nhau khoảng 1-2 nách lá (Phương pháp phân cành cấp 1 dạng xoắn ốc). Muốn triển khai cắt tỉa theo hướng này cần bấm ngọn sớm (vị trí 70-80cm so với cổ rễ). Sau khi thấy 3 nách lá phát triển thành 3 mầm cành cấp 1 ta cần chọn 2 mầm cành to khỏe lợi tán để chúng phát triển bình thường (tạm gọi là 2 cành cấp 1 đó là cành A1-B1). Sau khi cành cấp 1 A1-B1 phát triển khoảng 20-25cm ta chọn 1 trong 2 cành A1 hoặc B1 tiến hành bấm ngọn lần 2(cành còn lại để phát triển bình thường). Tại vị trí cành đã bấm ngọn ta chỉ để 2 mầm cành phát triển (hủy 1 mầm cành). Như vậy sau 2 lần bấm ngọn, mỗi lần hủy 1 mầm cành ta được tổng số 3 cành cấp 1 phát triê không đồng thời tại một điểm.

Cách phân tán cành cấp 1 dạng tập trung 1 điểm: sau khi trồng mắc ca từ 4-6 tháng (tối đa 7-8 tháng) có thể tiến hành phân tán cành cấp 1 bằng cách bấm ngọn lần 1.Vị trí bấm ngọn phân tán cành cấp 1 ta nên chọn cách mặt đất từ 70-80cm (không nên để quá cao, ảnh hưởng đến chăm sóc sau này, hạn chế đổ ngã). Sau khi cành cấp 1 phát triển thành thục (60-70cm) ta tiến hành bấm ngọn lần 2 (thúc đẩy phát triển cành cấp 2). Các cấp cành tiếp theo nên để phát triển về các hướng khác nhau sao cho lợi tán, tránh đan xen lẫn nhau, sao cho tán cây đều và ánh sáng có thể chiếu vào trong tán.

Đối với các cây kinh doanh, mỗi năm thường chỉ phát lộc 3 lần, tập trung vào các tháng 3-4 (Lộc xuân), tháng 5-6 (Lộc hè), tháng 9-10 (Lộc thu). Ngoài ra tùy điều kiện thời tiết, tùy giống và điều kiện chăm sóc, bón phân trên cây vẫn thường xuyên có lộc non phát sinh rải rác.

Hoa thường phân hóa từ những cành già có độ tuổi từ 1,5-3 năm. Hoa thường tập trung chủ yếu ở cuối đoạn cành, tuy nhiên thực tế các cây già tuổi (8-12 năm), hoa có thể phát sinh trực tiếp trên tay cành cấp 1. Với những cây tơ, cây chuẩn bị bước vào kinh doanh thì hoa đồng thời ra ở 2 vị trí: cuối đoạn cành già 1,5-2,5 năm tuổi (cành cấp 2-3) và các cành nhỏ có độ dài 10-20cm, nằm sâu trong tán lá.

Về tổng thể nên chủ động cắt tỉa, tạo tán thông thoáng theo kiểu tán mở, điều chỉnh cây có tán thấp vừa phải, không nên để tán quá cao (khó khăn cho chăm sóc và thu hoạch). Với các cây chưa bắt quả (1-2,5 năm tuổi) nên loại bỏ các cành yếu, cành sâu bệnh, cành tăm, chỉ để lại các cành khỏe, cành lợi tán. Với các cây chuẩn bị bước vào kinh doanh nên tỉa thưa các cành nhỏ, giảm bớt số lượng cành trong tán nhưng không được cắt tỉa hết hoàn toàn các cành này(vì một số sẽ mang hoa vào năm sau).

Trong quá trình cắt tỉa cần lưu ý phát hiện sâu bệnh sớm (sâu đục thân, bệnh xì mủ, bệnh thán thư, bệnh đốm lá, bệnh chổi rồng...). Đặc biệt là bệnh xì gôm chảy mủ thân gốc, cành cấp 1 và bệnh chổi rồng. Qua đó có giải pháp phòng trị bệnh tổng hợp trước khi cây bước vào giai đoạn phân hóa mầm hoa.

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com