Nguyên nhân gây nên tình trạng rụng hoa và quả non

Nguyên nhân thứ nhất: Do dinh dưỡng mất cân đối, không phù hợp

Đối với cây có múi nói chung, thời kỳ ra hoa đậu quả nếu thiếu hoặc thừa dinh dưỡng (mất cân bằng dinh dưỡng giữa các yếu tố đa - trung - vi lượng) cây rất dễ đẩy quả tạo nên hiện tượng rụng quả non hàng loạt. Các nguyên tố dinh dưỡng mà cây bưởi diễn rất cần ở thời kỳ ra hoa đậu quả như: Ca, Mg, Mn, Zn, Bo đặc biệt là Ca và Bo. Tuy các yếu tố dinh dưỡng vi lượng cây cần rất ít (vào khoảng 10-4 %) nhưng chúng tham ra vào hầu hết quá trình phát triển của cây như phân hóa mầm hoa, phát triển mầm hoa, nâng cao tỷ lệ đậu quả và giữ quả. Chẳng hạn nếu thiếu Ca và Bo lộc hoa thường phát triển dị dạng, hoa dị hình nhiều, tỷ lệ đậu quả thấp. Thiếu Mg và Zn làm cho lá giảm diệp lục, lá vàng nhẹ không đều, hiệu suất quang hợp giảm, quả non chậm phát triển...

Nguyên nhân thứ hai: Do điều kiện thời tiết bất lợi như mưa axít, thời tiết âm u kéo dài dẫn đến suy giảm chức năng sinh lý của hoa, làm giảm tỷ lệ đậu quả, cản trở quá trình hấp thu dinh dưỡng của cây.

Mưa nhiều, ẩm cao, nấm khuẩn gây thối nhũn hoa, rụng quả non

Thông thường cây có múi ra hoa đậu quả trùng với thời điểm Miền bắc có mưa phùn ẩm kéo dài, thiếu ánh sáng. Trong nước mưa thường có hàm lượng acid nhất định (H⁺). Chính hàm lượng axít dù nhỏ này (tích tiểu thành đại nếu mưa nhiều ngày) làm cho nhóm tế bào vỏ quả bị axít hóa (cháy quả) từ đó quả không thể phát triển tiếp được (đứng quả, không phát triển quả non), sau một thời gian ngắn chúng cũng sẽ bị rụng. Ngoài ra lượng axít trong mưa cũng làm cho Canxi trong tế bào tầng rời giảm mạnh (chúng bị hòa tan), cuống quả trở lên lỏng lẻo. Theo nhiều nghiên cứu cho thấy thời kỳ cây ra hoa đậu quả canxi thường bị thiếu hụt do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong khi đó canxi là một nguyên tố dinh dưỡng trung lượng quan trọng cần bổ sung và không thể thiếu ở thời kỳ ra hoa đậu quả đối với bất kỳ cây ăn quả thân gỗ nào. Canxi được xem là “chất keo xi măng” kết dính các tế bào với nhau. Canxi làm tăng tính liên kết phần tầng rời cuống quả, giúp hạn chế hiện tượng rụng quả non (cơ bản Canxi sẽ làm dai cuống quả). Tuy nhiên thực tế cho thấy đa số bà con sử dụng phân bón lá có chứa Canxi(Ca), Magie(Mg), Kẽm(Zn) ở dạng ion - dạng muối 2⁺.  như: Ca²⁺, Mg²⁺ ,  Zn²⁺. Các dạng này thường bị kết tủa ở dạng không tan ngay trên bề mặt lá do đó cây rất khó hấp thu gây nên hiện tượng thiếu hụt dinh dưỡng cục bộ. Đa số các dạng canxi hiện nay trên thị trường được bán dưới dạng phân bón lá có hỗn hợp với một số thành phần trung, vi lượng khác tuy nhiên các dạng canxi này hầu hết tồn tại dưới dạng ion (dạng muối có chứa Ca²⁺), khi phun qua lá các ion Ca²⁺, này thường bị các acid yếu như acid H₂CO₃ làm kết tủa ở dạng không tan, khó hấp thu (dạng bất động) theo cơ chế sau:

Trong không khí luôn tồn tại hơi ẩm (H₂O) và khí CO₂, chúng sẽ kết hợp với nhau tạo thành một acid yếu H₂CO₃. Sau đó  H₂CO₃ lại bị phân ly nhanh thành H⁺ và CO₃^2-.

Quá trình 1: hơi nước và khí  CO₂  kết hợp với nhau tạo thành axít

H₂O + CO₂  = H₂CO₃ (axít)

Quá trình 2: Axít H₂CO₃  tiếp tục bị phân ly tạo ra H⁺ (axít) +  CO₃^2-

H₂CO₃ = 2H⁺ (axít) +  CO₃^2-

Như vậy quá trình trên sẽ tạo ra hai hệ quả (hai tác hại):

Một là vỏ quả non và cuống quả bị acid hóa bởi H⁺ sinh ra từ quá trình trên làm cho quả non bị cháy và rụng (xem hình ảnh).

Hai là chính CO₃^2- sinh ra từ quá trình trên kết hợp với Ca²⁺ (dạng phân bón lá thông thường) tạo ra muối CaCO₃ làm cho cây không hấp thu được canxi. Do đó cây bị thiếu hụt canxi cục bộ mặc dù bà con vẫn bổ sung Canxi cho cây qua lá nhưng việc làm này hầu như không tạo nên hiệu quả do Canxi đã bị kết tủa ngay trên bề mặt lá theo phương thức sau:

Ca²⁺ (phân bón lá thường) + CO₃^2- ==> CaCO₃ (dạng này cây không hấp thu được)

Như vậy qua những phân tích trên có thể thấy nếu bà con sử dụng phân bón lá có Canxi – Bo thông thường (dạng Ca²⁺) thì chúng dễ dàng chuyển hóa thành muối canxi cacbonat (CaCO₃) - dạng này cây không hấp thu được cho nên quả non vẫn bị rụng (thiếu canxi thụ động). Hơn nữa canxi cacbonat bị kết tủa thành từng lớp mỏng trên bề mặt lá còn gây cản trở quá trình hấp thu phân bón lá sau này.

Chốt lại vấn đề: Thời kỳ cây ra hoa đậu quả thường bị thiếu hụt canxi. Trong khi đó bà con vẫn phun phân bón lá có chứa canxi nhưng cây không thể hấp thu được do canxi bị kết tủa ở dạng khó tan (CaCO₃).

Thiếu canxi và bo hình thành tầng rời làm cho hoa và quả non rụng hàng loạt

Vậy giải pháp nào để khắc phục tình trạng trên? Làm thế nào để bổ sung Canxi cho cây, tăng cường dai cuống, hạn chế rụng quả non ?

Giải pháp tối ưu, hiệu quả ở đây là bà con nên bổ sung dạng Canxi nano phun xen kẽ với dạng Nano Canxi cacbonate. Hai dạng này sẽ bổ sung trực tiếp và gián tiếp một cách liên tục Canxi cho cây, giúp cuống dai hơn, chống rụng hoa và quả non chủ động. Ưu điểm vượt trội của nano canxi là kích thước hạt vô cùng nhỏ bé, dễ dàng bám trên kẽ lá, hầu như không bị rửa trôi, dễ dàng hấp thu qua lá, bổ sung nhanh và kịp thời cho cây, hiệu suất hấp thu nano canxi qua lá nhanh hơn gấp 2-3 lần so với canxi ở dạng truyền thống. Đặc biệt hơn là nano canxi không bị oxy hóa, không bị kết tủa ở dạng khó tan.

Cơ chế tác động của nano canxi được mô tả như sau: Các hạt nano Canxi có kích thước trung bình 20-30nm. Do chúng có kích thước rất nhỏ nên có khả năng bám dính trên các kẽ lá (bề mặt lá). Tại đây các hạt nano canxi giải phóng tại chỗ liên tục các ion Ca²⁺, các ion canxi này sẽ được cây hấp thu nhanh tại bề mặt lá qua lỗ khí khổng và thủy khổng. Như  vậy sự khác biệt cơ bản giữa nano canxi và canxi ion trong phân bón lá truyền thống là ở dạng tồn tại, cơ chế tác động (xem bảng sau).

Ghi chú: do canxi là kim loại kiềm thổ, bị hòa tan trong nước nên để làm được ở dạng nano canxi các nhà khoa học phải chuyển từ canxi vô cơ đơn thuần thành dạng hợp chất hữu cơ có chứa canxi (hợp chất trung gian).

Ngoài ra nano Canxi cacbonate (N-CaCO₃) có vai trò trung hòa mưa axít, làm giảm tác hại cháy hoa - quả non do mưa axít và sương muối. Nano Canxi cacbonate có kích thước vô cùng nhỏ (kích thước 20-40nm) chúng có khả năng bám dính trên các kẽ lá, tại bề mặt lá chúng sẽ trung hòa hàm lượng axít trong nước mưa, hạn chế tác hại của sương muối đồng thời giải phóng khí CO₂ (là nguyên liệu của quá trình quang hợp, nâng cao hiệu suất quang hợp) và giải phóng liên tục Ca²⁺ qua đó cung cấp, bổ sung dinh dưỡng canxi dễ tiêu cho cây, làm tăng tính bền vững của tế bào phần tầng rời, chống rụng quả non, thúc quả non phát triển đồng đều.

Cơ chế chống mưa axít của nano canxi cacbonat (N-CaCO₃) được mô tả như sau:

Nano-CaCO₃ + H₂CO₃(H⁺) = Ca⁺² (bổ sung canxi cho cây) + 2CO₂↑ + H₂O

Như vậy có thể nói nano canxi giúp cây tăng cường quá trình trao đổi chất, bổ sung trực tiếp và liên tục canxi dễ hấp thu cho cây qua đó chống rụng quả sinh lý. Nano canxi cacbonat chống mưa axít, thúc quả lớn nhanh, mẫu mã quả đẹp, hạn chế nứt quả ở giai đoạn cuối.

Nguyên nhân thứ ba: do sâu bệnh hại hoa, quả non gây rụng quả (nấm khuẩn gây bệnh và sâu hại: Bệnh sương mai, thán thư, đốm lá vi khuẩn; nhện đỏ, sâu tơ, sâu xanh..).

Thời kỳ ra hoa đậu quả cây rất mẫn cảm với sâu bệnh hại hoa, quả non (nấm khuẩn gây hại hoa làm thối nhũn hoa, suy giảm sức sống của hạt phấn; sâu cắn cuống làm rụng hoa, quả non..). Vì vậy việc phòng trị sâu bệnh cần phải chủ động và làm trước khi hoa nở rộ mới đạt hiệu quả cao (ngay từ khi sâu bệnh mới phát sinh, phát triển), thời kỳ ra hoa rộ và đậu quả non cần hạn chế phun các loại thuốc BVTV như thuốc trừ sâu, thuốc trừ nhện độc hại. Các loại thuốc BVTV hóa học truyền thống thường làm chậm quá trình phát triển của hoa quả non, gây cháy hoa quả non, gây ngộ độc nếu phun quá liều lượng.

Khuyến cáo chung:

+ Cần chủ động phun phòng trị sớm, trước thời kỳ hoa nở rộ, nên hạn chế được là tốt nhất.

+ Nếu bắt buộc phải phun bà con nên lựa chọn các loại thuốc không độc hại, không gây phản ứng phụ (gây rụng, gây cháy).

Như vậy để hiệu quả phòng trị bệnh cao bà con nên chọn những loại thuốc và chế phẩm an toàn, khuyến cáo đưa ra ở đây là chế phẩm nano bạc đồng plus(1600ppm) kết hợp với nano đồng oxyclorua(25.000ppm). Hai dòng chế phẩm này khi kết hợp với nhau chúng tạo nên sức mạnh tiêu diệt nấm, vi khuẩn hiệu quả và an toàn. Ưu điểm vượt trội của chế phẩm nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua là có thể sử dụng ở thời kỳ cây ra hoa đậu quả, không làm cháy lá, xoăn lá, không gây rụng quả non như các loại thuốc BVTV hóa học, chúng diệt vi khuẩn và nấm gây bệnh theo một cơ chế đặc biệt mà thuốc BVTV không có được, đặc biệt hơn nữa là Nano bạc đồng và nano đồng Oxyclorua không gây ra hiện tượng kháng thuốc, có thể sử dụng liên tiếp qua nhiều vụ mà không phải thay thuốc. Để hiểu rõ hơn về chế phẩm này mời bà con truy cập website: http://nanobacsuper.com/

Nguyên nhân thứ tư: Do thiếu ẩm hoặc quá thừa ẩm (cần phải duy trì đủ ẩm cho cây, độ ẩm thường xuyên để cây phát triển tốt, bộ rễ hấp thu dinh dưỡng hiệu quả vào khoảng 70-75%). Thời kỳ ra hoa rộ, đậu quả non và phát triển quả cần cung cấp đủ ẩm cho cây, nếu thiếu ẩm cây lập tức sẽ hình thành tầng rời gây nên hiện tượng rụng quả sinh lý hàng loạt. Hầu như đối với tất cả các loại cây trồng trong thời kỳ ra hoa đậu quả cây đều cần độ ẩm. Cây được cung cấp đủ ẩm sẽ thúc đẩy quá trình thụ phấn, thụ tinh, quá trình nuôi quả non, giảm stress cho cây. Ở giai đoạn đầu khi thúc mầm hoa bà con nên tưới nhẹ, bổ sung ẩm tăng dần, khoảng 2-4 ngày tưới một lần, độ ẩm đất duy trì cao nhất ở thời kỳ ra hoa rộ, sau đó giảm dần độ ẩm đất(nuôi quả non). Thời kỳ quả non phát triển nếu đất thừa ẩm sẽ làm cho bộ rễ bị ngẹt do thiếu oxy có thể gây rụng quả.

Nguyên nhân thứ năm: Do phun thuốc trừ sâu và trừ bệnh không đúng kỹ thuật, không đúng chủng loại thuốc, phun quá sớm khi hoa vừa tắt cũng có thể gây nên hiện tượng ngộ độc thuốc, cháy quả non. Ngoài ra các nhóm thuốc hóa học độc hại khi sử dụng thời kỳ ra hoa đậu quả non sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển hoa và quả non (cháy hoa, chậm phát triển, giảm tỷ lệ đậu). Do đó bà con cần chọn lọc các nhóm thuốc không độc hại phun thời kỳ ra hoa và đậu quả non.

Nguyên nhân thứ sáu: Do lộc xuân phát triển quá mạnh, phát triển quá nhiều đọt non tại nhiều vị trí khác nhau trên cây. Thời kỳ ra hoa đậu quả, hoa nở rộ nếu lộc xuân phát triển quá mạnh sẽ dẫn đến tình trạng cây ưu tiên phát triển lộc và đọt non do đó dinh dưỡng nuôi hoa và quả non bị cạnh tranh. Nguyên nhân là do cây quá yếu hoặc do điều kiện thời tiết lạnh sâu kéo dài từ đầu vụ dẫn đến bưởi diễn vào trạng thái ngủ nghỉ (bộ rễ ngừng hoạt động chờ xuân đến). Khi nhiệt độ tăng dần đúng vào thời điểm ra hoa, hoa nở rộ lúc đó bộ rễ hoạt động mạnh, lộc từ các cành cấp 1-2 phát triển liên tục về số lượng khó kiểm soát. Kiểu thời tiết lạnh sâu đầu vụ, trước lập xuân có ưu điểm là hạn chế lộc đông phát triển giai đoạn đầu. Tuy nhiên đến giai đoạn sau, thời điểm ra hoa, hoa nở rộ lúc này lộc xuân phát triển quá mạnh sẽ ảnh hưởng đến chất lượng hoa và tỷ lệ đậu quả non sau này (kiểu như thời tiết của liên vụ 2017-2018).

Giải pháp kỹ thuật chống rụng hoa và quả non trên bưởi diễn, cam canh:

1 - Thời kỳ phân hóa mầm hoa, nuôi mầm hoa:

Dùng 20ml chế phẩm nano AKH super plus kết hợp với 20ml chế phẩm Shellac suger pha với bình 15 lít, phun đều lên tán lá, phun 2 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 7 ngày.

Công dụng của 2 lần phun như trên: Nuôi mầm hoa phát triển to khỏe mạnh, tăng sức đề kháng, hoa nở đồng đều và tập trung.

2 - Thời kỳ hoa nở rộ, đậu quả non

Trường hợp 1: Thời kỳ hoa nở không gặp mưa phùn ẩm kéo dài

Một bình 15-20 lít nước pha như sau:

+ Dùng 50-60ml chế phẩm nano bạc đồng plus (trị nấm khuẩn hại hoa quả non).

+ Dùng 20ml chế phẩm Shellac suger(tăng tỷ lệ đậu quả, hạn chế rụng).

+ Dùng 20-30ml chế phẩm nano canxi super(chống rụng quả).

Trường hợp 2: Thời kỳ hoa nở gặp mưa phùn ẩm kéo dài

+ Dùng 60-80ml chế phẩm nano bạc đồng plus (trị nấm khuẩn hại hoa quả non).

+ Dùng 30ml chế phẩm Shellac suger(tăng tỷ lệ đậu quả, hạn chế rụng).

+ Dùng 30-40ml chế phẩm nano canxi super(chống rụng quả).

+ Dùng 50ml nano canxi cacbonat (Chống mưa axít).

3 - Thời kỳ nuôi quả và giữ quả phát triển ổn định

Dùng 40ml nano bạc đồng plus kết hợp với 30ml Shellac suger pha với 20 lít nước phun đều 2 mặt lá, định kỳ 10-15 ngày/lần. Phun 2-3 lần liên tiếp.

Công dụng các chế phẩm chuyên dùng cho bưởi, cam và cây ăn quả nói chung:

+ Chế phẩm Nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua: Phòng và trị bệnh nấm khuẩn gây bệnh hại hoa quả non, lộc hoa theo cách an toàn tuyệt đối cho cây. Thời kỳ ra hoa đậu quả vẫn có thể phun được mà không gây ảnh hưởng đến cây, không gây rụng quả.

+ Chế phẩm Shellac Suger: Hãm lộc đông và tăng tỷ lệ phân hóa mầm hoa khi kết hợp với nano AKH super. Shellac suger làm tăng tỷ lệ đậu quả.

 + Chế phẩm nano AKH super plus: Thúc quả non phát triển ổn định, nuôi quả, thúc lộc hè thu..

+ Chế phẩm nano canxi cacbonat: chống tác hại của mưa acid, phun lúc mưa hiệu quả tăng gấp đôi, bổ sung canxi cho cây, chống rụng hoa quả non(thời kỳ hoa nở rộ nếu gặp mưa nên phun chế phẩm nano canxi cacbonat).

+ Chế phẩm nano canxi: chống rụng hoa và quả non, chống teo cuống, giúp tầng cuống khỏe và dai cuống, hạn chế rụng 80-90% ngay cả trong điều kiện thời tiết bất lợi.

-----------------------------------------------------------

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 01235 99 85 99

Email: chuyengianongnghiep24h@gmail.com