Cây măng tây được xem là một loại rau có giá trị kinh tế cao, dễ trồng, dễ chăm sóc do đó hiện nay măng tây được trồng rất nhiều nơi ở nước ta. Tuy nhiên trong quá trình chăm sóc măng tây thường bị nhiễm một số loại bệnh gây chết cây, giảm chất lượng và năng suất thu hoạch.

Cây măng tây sinh trưởng phát triển tốt và cho năng suất cao từ 25-30tấn/ha/năm  tại những vùng trồng có điều kiện đất đai tơi xốp, thoáng khí, giàu mùn, giàu dinh dưỡng, độ pH = 6,5-7,5, đất thoát nước tốt. Măng tây có khả năng chịu hạn tuy nhiên kém chịu úng vì thế vào mùa mưa măng tây thường bị sâu bệnh khá nặng. Tại các tỉnh Miền Bắc bà con trồng măng tây cho biết vào khoảng tháng 5-8 hàng năm măng tây thường bị nhiễm bệnh khô thân, vàng cành. Biểu hiện triệu chứng bệnh là cây bị khô vàng, lụi dần và chết cây (thường xảy ra trước thu hoạch).

Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu nguyên nhân, đặc điểm phát sinh phát triển và cách phòng trị bệnh khô thân cành gây hại cây măng tây

Nguyên nhân gây bệnh khô cành, chết cây măng tây: Bệnh khô thân cành do nấm Macrophoma sp. gây ra.

Nấm bệnh phát sinh phát triển mạnh trong điều kiện mưa nhiều ẩm cao, đất kém thoát nước, đất nghèo hữu cơ, ít mùn.

Bón phân mất cân đối, thiếu dinh dưỡng là điều kiện cần để nấm xâm nhiễm và gây bệnh. Nấm bệnh phát triển mạnh trong điều kiện ẩm cao, mưa nhiều, nấm xâm nhiễm qua các vết thương hở ở rễ, cổ rễ làm phá hủy các bó mạch dẫn nước và dinh dưỡng khoáng nuôi cây, đồng thời tạo các vết đốm nhỏ bất định dọc thân. Sau một thời gian ngắn xâm nhiễm bệnh phá hủy hoàn toàn bó mạch làm cho cây khô, cành vàng đỏ và chết lụi dần.

Một số trường hợp bà con phun thuốc trị nấm nhưng không trị tận gốc bệnh tái nhiễm và phát triển trở lại. Do đó khi phun cần chọn lựa các dòng thuốc diệt nấm mạnh, nhanh, ít độc, ít ảnh hưởng đến cây (ít tác dụng phụ).

Triệu chứng bệnh khô thân cành măng tây, chết lụi cây 

Nguyên nhân gây bệnh và tình trạng tái nhiễm bệnh khô thân cành trên năng tây

Thứ nhất: mưa nhiều, độ ẩm trong đất bão hòa sẽ là điều kiện thuận lợi để nấm khuẩn phát sinh phát triển mạnh và gây bệnh cho măng tây, tốc độ lây lan nhanh, khó kiểm soát. Đất trồng thoát nước chậm sẽ dẫn đến hàm lượng ôxi trong đất giảm mạnh, bộ rễ bị nghẹt. Như vậy ẩm cao liên tục trong thời gian dài cộng thêm nấm bệnh sẽ làm cho bộ rễ suy giảm sức sinh trưởng, gây thối rễ, cây phát triển kém, dinh dưỡng cung cấp từ bộ rễ bị giảm sút nghiêm trọng, lá vàng héo úa và chết lụi dần.

Thứ hai: Đất thiếu hữu cơ, độ pH thấp (đất chua và hàm lượng hữu cơ thấp – OM thấp) làm cho bộ rễ phát triển kém, khi có mưa xuống khả năng mất oxi nhanh, làm cho quá trình nghẹt rễ diễn ra nhanh hơn, cây bị thối rễ khó phục hồi ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của cây. Ngoài ra độ pH thấp (đất chua) sẽ làm gia tăng quá trình sản sinh ra các kim loại nặng di động (Al và Fe) do đó bộ rễ thường xuyên bị ngộ độc, kém phát triển, cây còi cọc.

Thứ ba: Sử dụng phân bón gốc và lá không hợp lý, không cân đối làm cho cây bị ngộ độc, việc bón thừa dinh dưỡng đa lượng, thiếu vi lượng khiến cho cây măng tây thường xuyên bị nhiễm sâu bệnh. Trong nhiều trường hợp cây bị vàng lá, thối thân là do bón phân quá nhiều, bón không cân đối, không phù hợp với từng thời kỳ sinh trưởng của cây (đấy là chưa kể măng tây là một loại cây rau ăn thân mầm do đó rất dễ bị tồn dư Nitrat, kim loại nặng nếu không có biện pháp bón phân và phun thuốc BVTV đúng cách).

Thứ tư: Việc phun thuốc BVTV không theo quy trình, lựa chọn các loại thuốc độc hại làm cho cây chậm sinh trưởng, có thể cháy lá do thừa thuốc (phun quá liều), sức đề kháng và sức chống chịu với các điều kiện bất lợi từ môi trường giảm sút, cây lại dễ bị nhiễm bệnh. Ngoài ra việc sử dụng thuốc BVTV không đúng cách sẽ làm cho các chủng nấm, vi khuẩn gây bệnh thường xảy ra các phản ứng kháng thuốc (quen thuốc; nhờn thuốc) khiến cho việc phòng trị bệnh trở nên khó khăn hơn. Có thể nói đây là cái vòng luẩn quẩn mà bà con đang gặp phải. Khi cây bị bệnh chúng ta thường phun nhiều loại thuốc khác nhau do tâm lý sợ cây bị chết, sợ vườn bị hỏng do đó bằng mọi cách phải phun thuốc trị bệnh. Chính tâm lý này khiến cho cây trồng nói chung “chết vì thuốc” trước khi chết vì bệnh. Do đó khi cây có biểu hiện bệnh bà con nên bình tĩnh tìm hiểu nguyên nhân của nó để có các biện pháp xử lý đúng và kịp thời, qua đó giảm chi phí đầu vào trong sản xuất nông nghiệp nói chung.

Măng tây thường bị bệnh do nấm và vi khuẩn (phần lớn là do nấm, một phần nhỏ là do virus). Một số bệnh phổ biến hại măng tây như: bệnh thán thư, bệnh thối gốc, bệnh thối rễ, bệnh khô thân cây - đỏ vàng cành lá, bệnh đốm thân cành, bệnh sương mai, bệnh gỉ sắt… do đó bà con cần phải nắm bắt được nguyên nhân gây bệnh trên cây măng tây từ đó đưa ra các giải pháp phòng trị bệnh phù hợp (trong các nhóm bệnh trên thì bệnh khô thân, đỏ cành lá diễn ra phổ biến nhất đặc biệt vào mùa mưa tại các tỉnh phía bắc: Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Dương…).

Giải pháp toàn diện phòng và đặc trị bệnh trên cây măng tây:

+ Chọn đất cao, dễ thoát nước, đất giàu mùn, giàu hữu cơ để trồng.

+ Bón phân cân đối hợp lý, đúng cách. Phun chế phẩm nano AKH SUPER plus qua lá định kỳ nhằm tăng cường sức đề kháng cho cây.

+ Chọn giống kháng bệnh, giống sạch bệnh.

+ Ứng dụng công nghệ nano trong việc phòng trị bệnh trên măng tây (sử dụng chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua chuyên dùng đặc trị bệnh cho cây măng tây).

Chế phẩm nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua có khả năng phòng và đặc trị bệnh khô thân cành do nấm gây bệnh hại măng tây

Công dụng cơ bản của chế phẩm nano bạc đồng plus, nano đồng oxyclorua trong việc phòng và trị bệnh cho cây trồng nói chung cây măng tây nói riêng:

Chế phẩm nano đồng oxyclorua và nano bạc đồng plus có khả năng tiêu diệt nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh trên cây trồng và đất canh tác. Sự kết hợp giữa chế phẩm nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua tạo nên khả năng Phòng và Trị bệnh toàn diện - hiệu quả do chúng có phổ diệt nấm khuẩn gây bệnh trên các nhóm cây trồng là rất rộng tức là có thể phòng trị được nhiều loại bệnh khác nhau trên các nhóm đối tượng cây trồng như: Bệnh ghẻ sẹo, bệnh loét cam, bệnh Greening, bệnh vàng lá thối rễ, bệnh gỉ sắt mắt cua và bệnh xì gôm chảy nhựa mủ gốc thân trên cây có múi (cam, bưởi, chanh); Bệnh đốm trắng thanh long (nấm tắc kè), bệnh thối cành do nấm, bệnh thán thư; Bệnh đốm dầu (bã trầu), đốm xám do nấm, bệnh virus phấn trắng trên cây chanh dây, Bệnh đốm lá do nấm vi khuẩn, bệnh thối nhũn thân trên hoa lan, bệnh đốm dọc vi khuẩn hoa cúc; Bệnh chết nhanh chết chậm trên cây tiêu, bệnh tiêu điên, bệnh gỉ sắt, nấm hồng trên cà phê - cao su. Và một số nhóm bệnh phổ biến khác như bệnh đốm lá, bệnh héo xanh vi khuẩn, bệnh lở cổ rễ, bệnh thán thư, bệnh sương mai, bệnh nấm phấn trắng trên họ bầu bí, bệnh đốm vòng đu đủ và cải bắp, bệnh đạo ôn - bệnh khô vằn trên lúa ngô, bệnh khảm lá xoăn ngọn do virus trên cà chua, đu đủ...

Chế phẩm nano bạc đồng plus, nano đồng oxyclorua thể hiện khả năng diệt nấm khuẩn mạnh-vượt trội và chủ động hơn so với các thuốc BVTV truyền thống. Các hạt nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua có khả năng “nắm bắt” các tế bào vi khuẩn bằng lực hút tĩnh điện. Do vậy khi chúng ở khoảng cách đủ gần các các hạt nano bạc đồng sẽ giải phóng ra các ion dương mang điện tích dương và chúng dễ dàng bám hút lên các tế bào vi khuẩn, nấm bằng lực hút tĩnh điện và tiêu diệt chúng trong thời gian ngắn. Như vậy rõ ràng các hạt nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua có khả năng chủ động tiêu diệt vi khuẩn và nấm theo cơ chế đặc thù mà các thuốc bảo vệ thực vật truyền thống không có được điều này.

Nano Đồng oxyclorua và nano bạc đồng plus là dòng sản phẩm sạch không độc hại, không bị bay hơi, khi sử dụng không có mùi sốc khó chịu như các loại thuốc BVTV hóa học độc hại truyền thống (không gây ô nhiễm môi trường), không tồn lưu(dư) các chất hóa học độc hại trên rau, củ, quả sau thu hoạch. Do đó khi sử dụng không cần bảo hộ lao động, không cần cách ly. Khi sử dụng phun/tưới cho cây trồng (kể cả trong trường hợp quá liều lượng) không gây  ngộ độc cho bộ rễ, thân, lá của cây trồng và đất canh tác (không làm thoái hóa đất khi sử dụng nhiều lần qua nhiều mùa vụ).

Ngoài ra khi ứng dụng công nghệ nano trong quản lý dịch bệnh trên cây trồng các nhà khoa học còn thấy rằng các hạt Nano bạc đồng, Nano đồng oxyclorua diệt nấm và vi khuẩn theo một cơ chế đặc thù riêng mà không ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây trồng (không có tác dụng phụ). Nano bạc đồng plus, nano đồng oxyclorua không gây ra hiện tượng kháng thuốc nên có thể sử dụng thường xuyên qua nhiều mùa vụ mà không cần phải luân phiên thay đổi các thuốc BVTV khác.

Các đặc điểm trên của nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua được xem là vượt trội so với các thuốc BVTV truyền thống (vừa không độc hại, vừa không kháng thuốc lại an toàn khi sử dụng, không gây tồn dư hóa chất độc hại trên nông sản sau thu hoạch). Chính vì vậy mà trong vài năm trở lại đây các vườn Hoa Lan hầu hết đều sử dụng các chế phẩm nano thay thế cho các thuốc hóa học truyền thống do chúng khi phun không độc hại, có thể phun trong nhà (không có mùi sốc độc hại).

Chế phẩm nano bạc đồng plus, nano đồng oxyclorua mang lại Hiệu quả diệt nấm, vi khuẩn, virus toàn diện và tối ưu, giảm thiểu rủi ro trong điều kiện thời tiết bất lợi (mưa, gió). Trong điều mưa nhiều, gió to sẽ làm rửa trôi các loại thuốc bảo vệ thực vật.  Chính vì vậy mà nồng độ thuốc không đủ để tiêu diệt nguồn bệnh, điều này làm giảm hiệu lực của thuốc và tăng khả năng kháng thuốc. Trong khi đó các hạt nano đồng oxyclorua, nano bạc đồng có kích thước vô cùng nhỏ bé (chỉ 8-20 nanomet) nên chúng có khả năng bám dính trên kẽ lá rất tốt và lưu dẫn vào các mô bị bệnh trên Thân - Lá - Quả của cây trồng qua đó tiêu diệt nhanh - mạnh các nguồn nấm khuẩn gây bệnh trên cây trồng (các hạt nano tiêu diệt nguồn bệnh chỉ trong thời gian ngắn, giảm thiểu rủi ro trong điều kiện thời tiết bất lợi, chỉ sau khi phun 3-6 tiếng các hạt nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua đã có khả năng tiêu diệt hoàn toàn nấm khuẩn gây bệnh).

Ngoài khả năng diệt nấm khuẩn gây bệnh hại cây trồng thì chế phẩm nano bạc đồng plus còn có tác dụng làm tăng cường khả năng hấp thụ ánh sáng cho bộ lá qua đó nâng cao hiệu suất quang hợp của cây trồng, góp phầnlàm tăng năng suất, chất lượng và giá trị nông sản. Quang hợp là quá trình chuyển hóa năng lượng “mặt trời” thành năng lượng hóa học “dự trữ” cần thiết cho tất cả sinh vật trên trái đất. Khi cường độ ánh sáng yếu, khả năng hấp thụ ánh sáng vào lá kém do đó hiệu suất quang hợp bị giảm sút (trong khi đó Nano Bạc đồng làm tăng khả năng hấp thụ ánh sáng qua lá do đó tăng cường hiệu suất quang hợp).

Quy trình sử dụng chế phẩm nano bạc đồng plus, nano đồng oxyclorua chuyên dùng cho măng tây:

Giai đoạn sản xuất giống(ươm giống):

Ngâm hạt giống: Dùng 50ml chế phẩm nano bạc đồng plus kết hợp với 50ml chế phẩm nano đồng oxyclorua pha với 1-2 lít nước ngâm với lượng hạt giống vừa đủ trong thời gian 10-12h. Tác dụng: tiêu diệt nấm gây bệnh ngay từ giai đoạn ngâm xử lý giống, tránh phát sinh bệnh thời kỳ cây con.

Giai đoạn ươm cây con trong bầu: Đối với cây măng tây tùy theo điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng mà ta có thể trồng sớm hay muộn. Thông thường thời gian ươm cây kéo dài trong khoảng thời gian là 2-3 tháng. Trong thời gian ươm, cây con thường bị nhiễm nấm bệnh hại bộ rễ (thối rễ, lở cổ rễ do nấm phytophthora sp, Fusarium sp…). Do đó thời kỳ này chúng ta xử lý chế phẩm nano như sau:

Sau khi tra hạt giống vào bầu từ 10-12 ngày: dùng 30ml chế phẩm nano bạc đồng plus kết hợp với 30ml chế phẩm nano đồng oxyclorua pha với 15-25 lít nước phun ẩm đều lên đất bầu. Giai đoạn ươm định kỳ 7-10 ngày xử lý chế phẩm nano một lần.

Giai đoạn xử lý đất trước khi trồng:

Trước khi trồng 5-10 ngày dùng 500ml chế phẩm nano bạc đồng plus kết hợp với 500ml chế phẩm nano đồng oxyclorua pha với 150-200 lít nước phun ẩm đều lên rãnh/luống trồng (tiêu diệt nấm khuẩn gây bệnh).

Giai đoạn trồng cây đại trà ra ruộng sản xuất: Giai đoạn này thường kéo dài, bà con chăm sóc thu hái thường xuyên liên tục, cây dễ nhiễm nấm khuẩn gây bệnh do có vết thương hở tạo ra sau quá trình thu hoạch do đó chúng ta cần phun liên tục định kỳ để phòng bệnh.

Thời kỳ sau trồng 10-15 ngày: Dùng 30-50ml chế phẩm nano bạc đồng plus kết hợp với 30-50ml chế phẩm nano đồng oxyclorua pha với 10-15 lít nước phun đều lên lá, định kỳ 7-15 ngày phun một lần, tùy điều kiện thâm canh.

Thời kỳ cây nhiễm bệnh nặng có thể tăng liều lượng sử dụng gấp 1,5-2 lần. Để đạt hiệu quả cao nên phun nano bạc đồng plus, nano đồng oxyclorua phun phòng bệnh chủ động.

(Khi sao chép tài liệu trên cần dẫn nguồn cụ thể hoặc xin phép tác giả)

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 01235 99 85 99

Email: chuyengianongnghiep24h@gmail.com