Để bưởi diễn cho năng suất chất lượng quả ổn định, bưởi sai quả nhà vườn nên tiến hành các biện pháp kỹ thuật chăm sóc sau đây:

1.Hãm lộc đông và bón phân cho bưởi thời kỳ sau thu hoạch

Vấn đề thứ nhất: xác định thời điểm thu hoạch

Nhà vườn không nên thu hoạch quá muộn. Việc thu hoạch muộn sẽ làm cho bưởi diễn không đủ thời gian ngủ nghỉ, tích lũy dưỡng chất. Thời gian ngủ nghỉ của cây thường kéo dài 20-30 ngày. Thời gian ngủ nghỉ của cây quá ngắn sẽ làm cho hoa phân hóa không đều, hoa nhỏ yếu, tỷ lệ đậu thấp (với bưởi diễn tôm vàng thời gian thu hoạch vào khoảng giữa tháng 11 âm đến cuối tháng 11 âm, chậm nhất trước ngày 5/12 âm lịch).

Vấn đề thứ hai: Bón phân và hãm lộc đông cho bưởi diễn

Trước khi bón phân nhà vườn nên khẩn trương áp dụng các biện pháp hãm lộc đông cho bưởi. Có rất nhiều biện pháp hãm lộc đông cho bưởi:

Xử lý bộ rễ, tác động cơ giới bộ rễ, chặn rễ (loại bỏ một phần rễ non, rễ tơ ngoài cùng): Đây là biện pháp cuốc xới đất xung quanh vùng tán nhằm mục đích chặt rễ(chặn rễ), cải tạo đất vùng rễ, phá váng đất, loại bỏ một phần rễ non của cây, ngăn chặn từ xa quá trình hút nước và dinh dưỡng khoáng của bộ rễ. Ngoài ra biện pháp này còn có ý nghĩa trẻ hóa bộ rễ cho năm sau, giúp đất tơi xốp thoáng khí, tăng cường khả năng trao đổi khí, hạn chế nghẹt rễ tôm (rễ hút; rễ tơ). Lưu ý cần phải xử lý bộ rễ đúng kỹ thuật, không xử lý “quá đau” gây stress cây mạnh, ảnh hưởng đến sinh trưởng bộ rễ sau này.

Ngoài biện pháp trên, nhà vườn có thể áp dụng khoanh vỏ hoặc phun một số loại hormon điều tiết sinh trưởng lộc (ức chế lộc cành). Tuy nhiên biện pháp khoanh vỏ nên hạn chế và không nên áp dụng thường xuyên.

Sau khi xử lý bộ rễ nhà vườn nên để 10-15 ngày mới tiến hành bón phân như sau:

+ Lân đơn super P₂O₅: 0,5-2,5kg/gốc (Tùy tuổi cây, đường kính tán)

+ Phân hữu cơ hoai mục: 20-30kg/gốc, tro bếp nửa bao (nếu có)

+ Đậu tương nghiền nhỏ: 2-2,5kg/gốc (tùy tuổi cây, đường kính tán)

+ Đất chua nên bón thêm vôi (cách xa lân 10-15 ngày, nên bón ngay sau khi xử lý rễ).

+ NPK 15-15-15: 200-300g/cây (nếu thấy cần thiết)

Hỗn hợp phân bón trên trộn đều với đất trước khi bón xung quanh gốc. Tuyệt đối không được sử dụng phân tươi, không bón lấp phân trực tiếp xuống phần rễ vừa xử lý, hỗn hợp phân cần phải được trộn đều với đất. Lượng phân trước khi bón cần dựa vào sức sinh trưởng của cây, tuổi cây, nhu cầu dinh dưỡng của cây, không nên bón theo kiểu chia đều bình quân.

Lưu ý: Trước khi bón phân nhà vườn nên xử lý bộ rễ, cuốc xới xung quanh vùng tán, có thể làm đứt rễ ở mức độ tương đối, vừa có tác dụng hãm lộc đông, vừa cải tạo đất, trẻ hóa bộ rễ ở vụ tiếp theo.

Vấn đề thứ ba: Phòng trị sâu bệnh hại tổng hợp

Dùng 500ml nano đồng oxyclorua kết hợp với 500ml nano Bạc Đồng Super pha với 200-300 lít phun đều thân lá, phun 2 lần, cách nhau 7-10 ngày/lần. Có thể phun kết thuốc trừ sâu nhện...

2.Chăm sóc bưởi diễn thời kỳ phân hóa mầm hoa, phát triển mầm hoa

Thời kỳ này cần thúc đẩy quá trình phân hóa mầm hoa, mầm hoa phát triển đều, to khỏe. Nhà vườn dùng 30-50ml chế phẩm Shellac Suger kết hợp 40-60ml chế phẩm nano Canxi Super pha với bình 18-25 lít nước phun đều tán lá, hai mặt lá. Phun 2 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 7-10 ngày.

Khi cây bắt đầu phân hóa mầm hoa(nhú mầm hoa), nhà vườn có thể sử dụng thêm lân đơn P₂O₅ bón vãi xung quanh gốc kết hợp tưới nước (mỗi gốc 300-500g lân bón vãi trên mặt). Nên chủ động duy trì nước tưới liên tục, định kỳ 3-5 ngày tưới 1 lần, luôn luôn giữ ẩm đất, không để cây thiếu nước hoặc thừa ẩm (thiếu nước hoa nhỏ, phân hóa không đều. Thừa ẩm cây bật nhiều lộc, có thể gây ngẹt rễ do thiếu oxy).

Chú ý: Thời kỳ này nếu cây bị bệnh trên lá nên phun chế phẩm nano Bạc đồng và nano Đồng oxyclorua (cần đảm bảo cây sạch bệnh trước khi bước vào thời kỳ hoa nở và thời kỳ đậu quả non). Lưu ý phun thuốc đặc trị nhện đỏ, rệp sáp, rệp muội (chủ động phun phòng trừ sâu bệnh trước khi hoa nở rộ).

Trong giai đoạn phát triển mầm hoa có thể cây sẽ phát sinh, phát triển lộc cành rất mạnh, mỗi đầu cành có thể phát triển 3-5 lộc non mới do đó nhà vườn cần chủ động tỉa bỏ toàn bộ các cành vượt bên trong tán, lộc non mới phát sinh ngoài tán chỉ để lại 1 cành lợi tán. Nếu không loại bỏ sớm lộc cành dinh dưỡng, hoa sẽ nhỏ và teo đi do bị cạnh tranh dinh dưỡng.

3.Kỹ thuật chăm sóc bưởi thời kỳ hoa nở rộ, đậu quả non

Mục tiêu thời kỳ này là: chống rụng quả non, hạn chế tác hại của mưa acid, thúc đẩy phát triển quả non. Thời kỳ này, tùy vào điều kiện thời tiết, chia làm 2 trường hợp xử lý:

Trường hợp 1: Thời kỳ hoa rộ, đậu quả non gặp mưa phùn ẩm, thời tiết âm u thiếu ánh sáng. Trong điều kiện mưa phùn ẩm kéo dài 2-3 ngày trở lên, nhà vườn sử dụng 60-80ml chế phẩm nano canxi super kết hợp 30-50ml chế phẩm Shellac Suger thêm 80ml chế phẩm nano Bạc đồng pha với 20 lít nước phun đều tán lá, định kỳ 5 ngày/lần (có thể phun thời điểm mưa phùn ẩm).

Trường hợp 2: Thời kỳ hoa rộ, đậu quả non gặp điều kiện thời tiết thuận lợi (không có mưa phùn ẩm, nắng nhẹ, khô ráo). Đợi cho đến khi hoa rụng cánh 80% trở nên, quả non đã hình thành, lúc này nhà vườn sử dụng 40-60ml chế phẩm nano Canxi Super kết hợp 20-30ml chế phẩm Shellac Suger cộng thêm 40-50ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super pha với 20-25 lít nước phun đều tán lá, phun kỹ dạng sương mù 2 mặt lá. Phun định kỳ 5-7 ngày/lần, phun từ 2-3 lần cho đến khi đậu quả ổn định.

Thời kỳ hoa rộ, đã nở từ 50-70% trở lên, nhà vườn nên giảm lượng nước tưới so với thời kỳ phân hóa mầm hoa nhưng vẫn phải duy trì độ ẩm đất vừa phải (đất thừa ẩm thời kỳ này sẽ dẫn đến rụng quả non).

Mưa a xít gây rụng hoa và quả non, mưa nhiều ẩm cao nấm khuẩn gây hại chùm quả (đen quả, đen cánh hoa)

Lưu ý khi sử dụng các chế phẩm nano:

+ Lắc mạnh các chai chế phẩm trước khi dùng, pha loãng từng loại sản phẩm trước khi đổ hỗn hợp vào nhau, sau khi pha xong nên phun ngay không để lâu.

+ Chủ động phun quản lý nhện đỏ, rệp sáp, rệp muội, sâu vẽ bùa hại mầm hoa, lộc hoa, hoa và quả non…(cần đảm bảo rằng khi hoa rộ, hình thành quả non cây sạch sâu bệnh).

+ Thời kỳ quả đã phát triển ổn định(khoảng tháng 3-4) nên tỉa định quả, loại bỏ quả không đạt tiêu chuẩn, chùm quá sai cũng nên tỉa thưa.

Nano canxi chống rụng hoa và quả non trên cây có múi

Thời kỳ tắt hoa, rụng cánh, hình thành quả non thường xảy ra hiện tượng quả chậm lớn, chậm phát triển. Những chùm quả chậm lớn, chậm phát triển thường bị rụng sau 2-3 ngày. Vậy nguyên nhân và giải pháp khắc phục trong trường hợp này như thế nào ?

Nguyên nhân gây nên tình trạng quả chậm phát triển:

Thứ nhất: Do sâu bệnh, đặc biệt là nhện đỏ và rệp sáp chích hút cuống và lộc hoa. Nhện đỏ chích hút làm cho cuống bị vàng nhanh và suy giảm sức sinh trưởng.

Thứ hai: Do điều kiện thời tiết bất lợi (mưa phùn ẩm, thiếu ánh sáng)

Mưa phùn ẩm, cường độ ánh sáng yếu làm cho hiệu suất quang hợp của bộ lá giảm đáng kể. Hiệu Suất quang hợp giảm đồng nghĩa với việc dinh dưỡng tích lũy về quả bị hạn chế. Do đó quả phát triển rất chậm hoặc ngừng hẳn ngay sau khi rụng cánh hoa. Chúng ta đã biết quang hợp là quá trình tổng hợp các chất vô đơn giản cơ từ tự nhiên thành các hợp chất hữu cơ phức tạp rồi chuyển về các cơ quan dự trữ như củ, quả. Điều kiện cần và đủ để quá trình quang hợp xảy ra là:

+ Bộ lá phải khỏe mạnh, phát triển hoàn thiện và cân đối (có chất diệp lục a ở tỷ lệ thích hợp). Nếu bộ lá thiếu dinh dưỡng vi lượng và sâu bệnh sẽ ảnh hưởng đến quá trình quang hợp.

+ Bộ lá phải được hấp thu sáng tối ưu nhất (trong điều kiện có ánh sáng trực xạ), có khí CO₂. Do đó khí khổng phải mở liên tục khi có ánh sáng trực xạ (CO₂ được hấp thu qua khí khổng). Tuy nhiên trong điều kiện thời tiết âm u, thiếu ánh sáng, mật độ cây quá dày thì quá trình quang hợp bị cản trở. Điều kiện ẩm ướt, độ ẩm không khí bão hòa làm ức chế quá trình mở của khí khổng (ảnh hưởng tới cơ chế đóng mở của khí khổng và thủy khổng).

Qua phân tích trên có thể nói điều kiện thời tiết ảnh hưởng lớn tới quá trình quang hợp của cây.

Thứ ba: Thời điểm ra hoa đậu quả non thường trùng với thời điểm lộc xuân phát triển mạnh, điều này đồng nghĩa với việc tỷ lệ lá lon, lộc non tương đối lớn (bộ lá phát triển chưa hoàn thiện). Do đó dẫn đến hệ quả là cây sẽ tập trung dinh dưỡng nuôi lộc, quả non vì thế mà bị cạnh tranh dinh dưỡng. Ngoài ra lộc xuân phát triển quá mạnh sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số diện tích lá tối ưu (thường gọi là chỉ số LAI). Khi chỉ số LAI giảm, đồng nghĩa với việc bộ lá lúc này cần một lượng dinh dưỡng lớn để nuôi chúng phát triển hoàn thiện. Những vườn trồng mật độ dày, nhiều tầng tán đan nhau thì các tầng tán lá phía dưới hầu như không nhận được ánh sáng và hiệu suất quang hợp giảm (dẫn đến tích lũy và vận chuyển dinh dưỡng từ quá trình quang hợp về quả non giảm do vậy quả chậm lớn). Như vậy chỉ số LAI thấp thì hiệu suất quang hợp của bộ lá giảm đáng kể, quá trình tích lũy các chất hữu cơ về quả bị hạn chế dẫn đến tình trạng quả chậm lớn là điều không tránh khỏi. Tỷ lệ vàng giữa lá MẪU và lá lon, lộc non trên bưởi diễn tôm vàng vào khoảng 70-80%/20-30% là tối ưu. Tức là diện tích lá mẫu (lá già, lá đã phát triển thành thục) đạt 60-80% là tốt nhất. Tỷ lệ phát triển lộc dinh dưỡng có liên quan mật thiết tới nhiệt độ môi trường, kỹ thuật bón phân và tưới nước ở giai đoạn trước đó.

Thứ tư: Tốc độ sinh trưởng của quả non sau rụng cánh có liên quan đến quá trình hô hấp của bộ rễ.

Quá trình hô hấp của cây tạo ra năng lượng và các sản phẩm trung gian có vai trò nhất định trong trao đổi chất. Hô hấp của rễ tạo ra năng lượng làm nhiệm vụ hút khoáng cho bộ rễ cây. Đất thoáng khí, tơi xốp, giàu oxy, giàu chất hữu cơ mùn sẽ tạo thuận lợi cho quá trình hô hấp tạo năng lượng để bộ rễ hút nước và muối khoáng nuôi các bộ phận trên mặt đất(trong đó có hoa và quả non). Một khi hô hấp bị ảnh hưởng tiêu cực sẽ ảnh hưởng đến quá trình hút khoáng nuôi quả non. Khi nhiệt độ xuống thấp, đất thừa ẩm (thường thiếu O₂) quá trình hô hấp bị cản trở dẫn đến năng lượng tạo ra từ hô hấp của rễ rất thấp, dinh dưỡng nuôi quả non bị hạn chế. Ngoài ra tại các đầu lông hút của bộ rễ thường xảy ra các phản ứng trao đổi ion để tạo thuận lợi cho rễ hút khoáng, quá trình hút nước và muối khoáng của bộ rễ có liên quan tới các hệ vi sinh trong đất, đất có hệ vi sinh phong phú sẽ tạo thuận lợi cho rễ hấp thu dinh dưỡng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trong quá trình sống của một số chủng vi sinh có lợi, chúng sống cộng sinh tại bề mặt lông hút của rễ, tại đây chúng tiết ra một số acid hữu cơ, ezyme làm phân hủy nhanh các chất dinh dưỡng tạo thuận lợi cho cây hấp thu dinh dưỡng một cách cân đối, giúp cây nuôi các bộ phận trên mặt đất một cách liên tục (một số nhóm lợi khuẩn và nấm men có khả năng ức chế nấm phytophthora sp. và Fusarium gây thối rễ, lở cổ rễ…).

Giải pháp xử lý hiện tượng quả chậm lớn, chậm phát triển

+ Bón phân cân đối, đầy đủ ngay từ giai đoạn đầu vụ (sau thu hoạch), lưu ý có bổ sung phân hữu cơ hoai mục ủ với nấm đối kháng.

+ Chủ động xới xáo, phá váng, cải tạo đất sau mỗi vụ thu hoạch, kết hợp các biện pháp hãm lộc đông chủ động.

+ Bón phân cân đối, theo nhu cầu cây, tránh thừa đa lượng.

+ Bố trí trồng mật độ vừa phải, không trồng dày, chịu khó cắt tỉa thưa tán, tạo tán thông thoáng, tán mở.

+ Chủ động phòng trừ sâu bệnh hại. Ngoài ra cần tỉa bớt các lộc cành ngoài tán, đầu cành, chỉ để lại 1 cành duy nhất lợi tán, các cành trong tán loại bỏ ngay từ khi mới phát sinh.

Tại thời điểm rụng cánh hoa, tắt hoa, gặp điều kiện bất lợi thời tiết (mưa ẩm, thời tiết âm u thiếu ánh sáng) nhà vườn phun công thức sau: Dùng 60-80ml nano canxi super kết hợp 50ml nano canxi cacbonate + 70ml nano bạc đồng và 60ml nano AKH super plus pha với bình 20 lít nước phun đều tán lá, chùm quả, phun kỹ 2 mặt lá, định kỳ 3 ngày/lần, phun liên tiếp 2 - 3 lần.

Chế phẩm nano AKH super plus có tác dụng thúc quả lớn, nano canxi cacbonate và nano canxi có tác dụng chống rụng quả, chống teo cuống, chống mưa acid, tăng cường hiệu suất quang hợp.

4.Chăm sóc bưởi thời kỳ nuôi dưỡng quả, phát triển lộc xuân hè

Thời kỳ quả bắt đầu vào nước, nhà vườn nên bón thúc nuôi quả, luôi lộc hè (sử dụng NPK chuyên dùng cây ăn quả bón vãi xung quanh gốc).

Kết hợp phun qua lá nuôi dưỡng quả và lộc hè, phòng trị sâu bệnh tổng hợp hại lá và quả: Dùng 30ml chế phẩm nano AKH super plus kết hợp 50-60ml nano bạc đồng pha với bình 20 lít nước phun đều tán lá, định kỳ 15-20 ngày/lần. Trường hợp xuất hiện bệnh đốm lá, ghẻ sẹo quả nên phun thêm nano Đồng oxyclorua (50ml/bình 20 lít, kết hợp phun với nano bạc đồng).

5.Phòng trừ ruồi vàng tổng hợp hại quả (từ tháng 4 đến tháng 10 âm lịch)

Trong điều kiện miền Bắc ruồi vàng bắt đầu gây hại từ tháng 4 trở đi. Các vết chích hút của côn trùng nói chung và ruồi vàng nói riêng sẽ làm cho quả bị chảy nhựa, nhiễm nấm khuẩn và cuối cùng thối rụng. Nếu không kiểm soát chủ động ruồi vàng sẽ gây thiệt hại 30-50% năng suất và chất lượng quả. Ruồi vàng chủ yếu gây hại và chích hút ở giai đoạn trưởng thành, ruồi cái trưởng thành dùng vòi đẻ trứng chích trực tiếp vào vỏ quả tạo vết thương hở, qua vết thương hở này nước mưa, nấm khuẩn xâm nhiễm và gây thối rụng sau thời gian 15-30 ngày. Theo nghiên cứu theo dõi của chúng tôi có một tỷ lệ số ít các vết chích liền xẹo và phục hồi, hầu hết bị thối rụng. Do đó để đạt hiệu quả tối ưu – toàn diện, trong biện pháp quản lý ruồi vàng, nhà vườn nên thực hiện 2 biện pháp song song: vừa diệt, xua đuổi ruồi vàng vừa hạn chế xâm nhiễm nấm khuẩn gây bệnh và nước mưa qua các vết chích, làm lành nhanh các vết chích hút của côn trùng nói chung (ruồi vàng, các loại bọ cánh cứng, bọ xít muỗi...).

Từ cuối tháng 4-5 âm lịch trở đi, nhà vườn dùng 20-40 chế phẩm B52.USA kết hợp với 40-60ml nano Đồng Oxyclorua + 40-60ml nano Bạc đồng super/plus pha với bình 20 lít nước phun đều tán lá, quả. Định kỳ 10-15 ngày/lần(nếu mưa nhiều nên pha thêm hoạt chất PVP  - 30ml/bình). Trường hợp không có B52USA có thể thay bằng các hoạt chất như: Methyl Eugenol, Permethrin.

B52USA chống kháng thuốc tốt, tiêu diệt và xua đuổi mạnh ruồi vàng và côn trùng chích hút nói chung. Các chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua có tác dụng tiêu diệt nấm khuẩn gây bệnh trên lá (đốm mắt cua, rỉ sắt, loét lá, ghẻ sẹo..), đồng thời các hạt nano có kích thước siêu nhỏ có tác dụng “lấp đầy” vào phần vết chích của ruồi vàng, làm liền xẹo nhanh các vết thương hở, giúp hạn chế tối đa tác hại của ruồi vàng, chống thối rụng quả.

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com